EM
Natuurontwikkeling in de Aardenburgsc Havenpolder
ruim een eeuw later nog in vrijwel
dezelfde toestand en hebben dan
ook een monumentale status.
Een kilometer ten zuiden van de
remise, tussen Draaibrug en Aarden
burg, verrees in dezelfde tijd, in
1905, een steenfabriek waar hand
matig bakstenen werden vervaardigd.
De klei was afkomstig van de dijken
in de omgeving.
Maar zoals dat gaat met de Voor
uitgang: de molen van Draaibrug
werd in 1944 door oorlogsgeweld
verwoest, de trambaan heeft plaats
gemaakt voor een buslijn (1949) en
de steenfabriek moest na tegenval
lende bedrijfsresultaten haar deuren
sluiten (1992).
Wat echter is gebleven, dat is het
landschap, eerst Romeins, toen
Vlaams, nu Zeeuws: laag, uitgestrekt
en indrukwekkend.
Dhr. A.C.J. Willeboordse is werkzaam
bij de gemeente Sluis-Aardenburg op
het gebied van musea, oud-archief
en cultuur in algemene zin.
Een bijzonder natuurontwikkelingsproject van Het Zeeuwse Landschap is de Aardenburgse
Havenpolder. Rond 1300 kon men door de geulenstelsels van het toenmalige Zwin via de
Aardenburgse Havenpolder naar Aardenburg varen. Door verzanding en opslibbing werd dit
na verloop van tijd echter onmogelijk. Vanaf de zestiende eeuw zijn de opgeslibde delen
ingepolderd en bleef er in de Aardenburgse Havenpolder nog slechts een smalle geul over.
De opgeslibde gronden bestaan uit zware klei, dieper in de ondergrond is het geulzand van
de Zwingeul te vinden. De klei werd in het verleden gebruikt voor het opwerpen van nieuwe
dijken en voor verwerking in de baksteenindustrie.
De gehele zuidelijke Aardenburgse Havenpolder maakt deel uit van de Zeeuwse Ecologische
Hoofdstructuur die als doel heeft uitwisseling tussen verschillende natuurgebieden mogelijk
te maken. De meeste percelen in de Aardenburgse Havenpolder liggen door de opslibbing
vrij hoog en om geschikte biotopen te creëren zullen er maaiveldverlagingen uitgevoerd
moeten worden.
In 1999 was er plotseling een unieke mogelijkheid om deze doelstelling deels te realiseren.
Rijkswaterstaat is langs de gehele Westerschelde bezig de dijken te verhogen en te
versterken. Hiervoor is veel klei van zeer goede kwaliteit nodig. Na een onderzoek bleek de
klei in de Aardenburgse Havenpolder van voldoende kwaliteit te zijn om er een Groene
Zeedijk mee aan te leggen bij het Verdronken Land van Saeftinghe. Zo ontstond er wat we
wel noemen een win-winsituatie: Rijkswaterstaat kreeg uitstekende klei voor de dijkver
sterking en in ruil hiervoor werd door Het Zeeuwse Landschap een natuurgebied ingericht. In
juni 1999 is er begonnen met de werkzaamheden en in september is het geheel afgerond. In
totaal is er circa 30.000 013 klei afgevoerd naar het Verdronken Land van Saeftinghe.
De grond uit de bouwvoor (bovenste laag grond) was niet geschikt voor de dijkverzwaring.
Deze grond is gebruikt voor het herconstrueren van een in het verleden afgegraven binnen
dijk langs de Aardenburgse Havenpolder. Door de maaiveldverlaging zijn er ideale omstan
digheden ontstaan voor de ontwikkeling van schraalgraslanden op de hogere terreindelen
die via een moerasvegetatie op de lagere terreindelen overgaan in de oude stroomgeulen
van het Zwin.
Alex Wieland.
De kleilaag wordt
afgegraven voor
aanleg van een
groene zeedijk
bij Saeftinghe.
(Alex Wieland)
