PLOOIVLEUGELWESPEN
IN ZEELAND
DOOR CHIEL JACOBUSSE
Ierland leven meer dan zesduizend verschillende soorten wespen. Ruim de helft daarvan zijn sluip
wespen, en die kunnen er met hun soms grote formaat en lange legboor heel vervaarlijk uitzien. Maar het zijn
voor mensen volkomen ongevaarlijke wezens, die vaak zelfs niet eens als wesp herkend worden. Dan zijn er
minuscule wespjes als allerlei galwespen, bronswespen, vlagwespen en wat dies meer zij. In Nederland is er
hooguit een handvol specialisten die zich verdiepen in dat soort dieren. Bekender zijn de graafwespen, die
kleine gaatjes in muren, in rotte bomen of in het zand bewonen. Maar de wespen die vooral bekend -of beter
gezegd berucht- zijn bij het grote publiek, zijn de plooivleugelwespen.
Plooivleugelwespen hebben hun
naam te danken aan het feit dat ze
in rust de vleugels overlangs dubbel
gevouwen houden. De meest voor
komende soort is de gewone wesp
(perebie-e) in dialect. Het is de
engerd die terrasjes onveilig maakt
en zich in halfvolle blikjes frisdrank
nestelt. Nauw verwant, in het veld
niet te onderscheiden en ongeveer
even algemeen is de Duitse wesp.
Het zijn sociaal, in volken levende
wespensoorten, die bijzonder sterk
gif bij zich dragen om hun prooien
te verlammen, maar dat in voor
komende gevallen ook gebruiken om
hun -al of niet menselijke- belagers,
af te schrikken. De familie staat
dankzij de sterke voorkeur voor
zoetigheid ook bekend als "limonade-
Hoornaar
Gewone wesp
Duitse wesp
Rode wesp
Saksische wesp
Middelste wesp
7. Behangers wesp
8. Ancistrocerus pariëtum
9. Ancistrocerus trifasciatus
10. Ancistrocerus gazella
11. Symmorphus mutitensis
12. Urntjeswesp
(tekeningen Adri Karman)
wespen". Om ze uit elkaar te houden
is onder meer de gezichtstekening
van belang. De gewone wesp heeft
op het gele vlakje tussen de onderste
helft van de ogen (de dypeus) een
zwarte ankervormige middenstreep;
de Duitse wesp heeft daar drie zwar
te stipjes, of zelfs helemaal geen
zwarte tekening.
Het nest van de Duitse en de gewone
wesp ligt meestal ondergronds of
laag in een holle boom. Het lijkt te
bestaan uit papieren bouwmateriaal,
vandaar dat de sociale plooivleugel
wespen ook wel papierwespen
genoemd worden. Ze maken het
bouwmateriaal door het kauwen van
hout en kruidachtige planten. Op
stille zomerochtenden is het kauwen
van de wespen tot op enkele meters
hoorbaar.
Wie het nest verstoort, bijvoorbeeld
door argeloos op de nestopening te
trappen, wordt massaal door de
wespen aangevallen. Wie overgevoe
lig is voor het gif kan bewusteloos
raken of zelfs overlijden na enkele
steken. Maar ook voor slachtoffers
die minder gevoelig zijn, is een wes-
pensteek geen pretje. Helemaal
geldt dat bij een steek van de hoorn
aar, onze grootste plooivleugelwesp.
Het is een vrij zeldzame verschijning,
maar toch worden de laatste jaren
jaarlijks verschillende nesten van de
hoornaar in Zeeland ontdekt. Een
goede tweede wat grootte betreft is
de Middelste wesp, die alleen in
Schouwen en Zeeuws Vlaanderen de
laatste jaren diverse malen gevangen
is. De rode wesp en de Saksische
