BINNENDIJKEN EN OVERHOEKEN
IN WEST ZEEUWS-VLAANDEREN
Kaart 1
DOOR EDWARD DE BOER EN ALEX WIELAND
D
iatste jaren zijn in het kader van de ruilverkavelingen Sluis-Oostburg en Breskens-Zuidzande verschil
lende binnendijken en enkele overhoeken in West-Zeeuws-Vlaanderen overgedragen aan Stichting Het Zeeuwse
Landschap. In totaal zijn momenteel ruim zestig hectare dijken en overhoeken in beheer bij de Stichting. In dit arti
kel wordt het nieuwe beheersplan Binnendijken en Overhoeken in West-Zeeuws-Vlaanderen besproken.
Kattedoorn,
een typische
dijkplant.
(Chiel Jacobusse)
Het is gebruikelijk dat voor alle gebie
den die bij de stichting Het Zeeuwse
Landschap in beheer zijn een beheers
plan wordt opgesteld.
Als eerste wordt voor het opstellen
van een beheersplan een uitgebreide
inventarisatie verricht naar alle facet
ten van de dijken, zoals eigendom,
historie, natuur, recreatie, bedreigin
gen en bedrijfseconomische factoren.
Daarna wordt het beheer van de afge
lopen periode geëvalueerd en wordt
een visie voor de aankomende periode
opgesteld. Aan de hand van deze visie
wordt een plan opgesteld hoe het
beheer tijdens de beheersperiode van
10 jaar uitgevoerd dient te worden.
Het beheersplan Binnendijken en
Overhoeken in West-Zeeuws-Vlaan-
deren omvat dertig verschillende
objecten verspreid over West Zeeuws-
Vlaanderen, zie kaart 1. Van al deze
objecten alles uitzoeken en in kaart
brengen, brengt zeer veel werk met
zich mee. Vandaar dat de stichting
aan Bureau Waardenburg de opdracht
heeft gegeven het beheersplan in
samenwerking met Het Zeeuwse Land-
eiland, nu soms ver weg van de zee.
In West Zeeuws-Vlaanderen is dit het
voormalige Eiland van Cadzand, zie
kaart 2. Vanaf dit eiland veroverde de
mens steeds een terrein op de zee. De
dijken werden vooral aangelegd op de
hoger gelegen ruggen; het materiaal
dat werd gebruikt kwam uit de omge
ving. Na het inpolderen van een ter
rein werd dit weer opnieuw bedijkt,
de oude dijk fungeerde dan als reser
ve-waterkering.
Oorspronkelijk waren de dijken voor
namelijk grasdijken. Ze werden
beweid en/of gehooid. Na verloop van
tijd, nadat door inpoldering van aan
liggende gebieden de waterkerende
functie minder belangrijk werd, ver
schenen er ook bomen op de dijken.
Met name werden populier en wilg
(snelle groeiers en mogelijkheid tot
knotten) en iep (bestand tegen wind
en zoutinvloeden) aangeplant. Van
sommige dijken zijn na het wegvallen
van hun waterkerende functie delen
geheel of gedeeltelijk afgegraven. Dij
ken die zijn afgegraven maar deson
danks nog duidelijk herkenbaar zijn
en die een agrarische bestemming
Bron: Bureau Waardenburi
schap uit te werken. Bureau Waarden
burg beschikt bovendien over geavan
ceerde computeraprogrammateur die
nodig is voor het uitwerken en in
kaart brengen van gegevens en visies.
Geschiedenis
Zeeland staat bekend om de land
schappelijk zeer fraaie dijken. Wie de
oude kaarten bestudeert en deze ver
gelijkt met de situatie in het veld kan
de gehele bedijkingsgeschiedenis
terugvinden. De oudste dijken zijn
gelegen in de kern van een voormalig