IK HOU VAN MIJN ZEEUWSE LANDSCHAP COLOFON DOOR ARNOLD VAN DER WEES 3 Ik groeide op tussen geuren van scheerzeep, berkenwater, Javaanse jongens en natte regenjassen. Mijn vader was dorpskapper, hij knipte en schoor, maar verkocht ook tabaks waren. Vaak hielp ik hem daarbij, uit eigenbelang om eerlijk te zijn. Tussen de pakjes Rizziavloe zaten plaatjes. Het ging mij vooral om de vogelplaat jes, die ik van klanten probeerde te bietsen. Ik kan niet achterhalen wat me zo aantrok in die plaatjes, want evengoed verzamelde ik vissenplaat- jes en zelfs autoplaatjes. Mijn prille belangstelling voor de natuur leidde vervolgens jarenlang een latent bestaan. Totdat ik in '78 op Schouwen kwam, toen werd alles anders. Bijna meteen viel ik voor het Zeeuwse landschap en al snel volgde ik met Schouwse voge laars vanaf inlaagdijken de najaars trek van krombekken, kanoeten en rosse grutto's. Menige zomeravond bracht ik met de plantenwerkgroep van de Natuur- en Vogelwacht door op zandplaten in de Grevelingen, waar botanische hoogstandjes als parnas- sia en bitterling werden omlijst door verre einders met kraakheldere bloemkoolluchten. Je hoeft niet eens veel historische kennis van Zeeland te hebben om te zien hoe het zijn rijk dom aan vormen heeft gekregen door een eeuwenlang omgaan van mensen met de natuur. En hoe je, als je door het Zeeuwse landschap reist, je beweegt door de lagen van de tijd. Veel plekken geven een beeld van het renaissance-ideaal: een harmonieus samengaan van natuur en cultuur. Het Zeeuwse land lijkt minutieus geor dend. De Zak van Zuid-Beveland is voor mij zo'n prentenboek voor het geheugen. In de aanleg van vliedber gen, kreekruggen, dijken, inlagen, dorpjes, stadjes, vestingen en forten hebben Zeeuwen eeuwenlang hun tekens in het landschap aangebracht. Zo ontstond het fijnmazige Zaklandschap, een product van Zeeuwse "hekkigheid", een landschap waar je vanaf menige dijk in kunt kijken als in een kijkdoos. Onwillekeurig hebben de Zeeuwse boeren, burgers en vissers altijd al aan natuurontwikkeling gedaan. Er is haast geen natuurgebied aan te wijzen of de mens heeft het mede tot stand gebracht. De verscheidenheid van het Zeeuwse landschap is mede aan menselijk ingrijpen te danken. Op veel plaatsen zouden kenmerkende landschappen spoedig weer verdwij nen als de menselijke exploitatie ervan zou ophouden. Natuur en cul tuur blijken helemaal geen geboren vijanden te zijn, maar hebben elkaar nodig om tot volledige expressie te komen. Hoewel al dat geploeg en gegraaf in de loop der eeuwen voor een oogstre lende metamorfose heeft gezorgd, bli jven bij mij niettemin onvermijdelijke ambivalenties parten spelen. Wellicht in 'blessuretijd' komen we steeds meer tot het besef dat natuurlijke processen slechts tijdelijk beheers baar zijn. Grootschalige ingrepen in onze, in vele toonaarden bezongen Delta, ken nen zo hun keerzijde. Het aanleggen van waterbouwkundige werken in de Deltawateren veroorzaakte op z'n best een Oosterschelde met licht anorexia- achtige trekjes en op z'n slechtst een omzetting van een hoog productief estuarium in een nieuw zoet Volkerak- meer dat lijdt aan boulimia. Een les die we wellicht geleerd hebben is dat 'Moeder Natuur' uiteindelijk de beste ingenieur blijkt te zijn. Dhr. A. van der Wees is beleids medewerker bij de afdeling integraal waterbeheer van Rijkswaterstaat Zeeland. Redactieadres Stichting "Het Zeeuwse Landschap" Landgoed Landlust Postbus 25, 4450 AA Heinkenszand Telefoon 0113-569110 Telefax 0113-569111 E-mail: info@hetzeeuwselandschap.nl Postrekening 245740 Bank: ABN-AMRO Middelburg Bank: Rek.nr. 51.03.36.167 Giro van de bank: 46882 Redactie J. van den Boom - G.J.C. Buth - M.A. Hemminga - M. Jacobusse - J. Karkdijk - A. van der Wees Eindredactie J. Karkdijk Coxstraat 3, 4421 DC Kapelle E-mail: jkarkdijk@zeelandnet.nl Kopij Bijdragen voor dit blad in de vorm van artikelen, ingezonden stukken, foto's enz. kunnen worden gezonden aan de redactie. Inleveren voor het einde van elk kwartaal. Plaatsing van artikelen betekent niet dat deze het inzicht van de redactie weergeven. Vormgeving en productie Boom Kollektief, Goes Projecten van Het Zeeuwse Landschap worden mede ondersteund door: <1- I NATIONALE I LOTERIJ! Bcruliaid LoncLi Anjer VSB FONDS STICHTING HET ZEEUWSE LANDSCHAP „Zeeuws Landschap" is een uitgave van de Stichting „Het Zeeuwse Landschap". Het blad verschijnt vier maal per jaar en wordt toegezonden aan begunstigers van de Stichting. De uitgaven van de Stichting geven voorlichting over het behoud van en de zorg voor landschappelijk, natuurwetenschappelijk en cultuurhistorisch belangrijke terreinen in het algemeen en in Zeeland in het bijzon der. Overname van artikelen en illustraties alleen met toestemming van de redactie met bronvermelding.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 2001 | | pagina 3