9
TROEBEL WATER IN HET
VOLKERAK-ZOOMMEER
VOLKERAKMEER:
INTERGETIJDENGEBIED
WORDT PARKLANDSCHAP
Ten behoeve van de veiligheid is met de best beschikbare kennis de
Delta na de stormramp van 1953 omgevormd tot een huis met kamers. De
Delta is een goed huis gebleken, maar de inrichting en bestemming van die
kamers moet wellicht worden aangepast aan de eisen van de tijd en
misschien moeten er zelfs een paar muurtjes worden doorgebroken. De
huidige trend in beleid en beheer is namelijk om de overgangen tussen zoet
en zout, tussen land en water en tussen voedselarm en voedselrijk te
verzachten of zelfs op te heffen.
DOOR ARNOLD VAN DER WEES
Een van die kamers is het Volkerak-
Zoommeer. Dit meer ontstond in
1987 door de afsluiting van de
Oosterschelde met de Oesterdam en
de Philipsdam. Met deze afsluiting
werden drie vliegen in één klap
geslagen. Voor de landbouw was een
zoetwatermeer van ruim 8000 ha
zeer gewenst. Voor de economie was
een getijvrije verbinding tussen
Antwerpen en Rotterdam van groot
belang. En ten behoeve van natuur
en visserij werd voldoende
getijverschil voor de rest van de
Oosterschelde gewaarborgd. Terwijl
in het Volkerak-Zoommeer de
beroepsscheepvaart van de diepere
delen gebruikt maakt, kon de nieuwe
natuur zich vanaf dat moment vooral
in de ondiepe delen ontwikkelen.
Nieuwe bewoners
Om de doelstellingen voor de land
bouw zo snel mogelijk te bereiken,
werd het Volkerak-Zoommeer direct
na de afsluiting doorgespoeld met
zoet water uit het Hollands Diep.
Binnen een jaar was het meer over
wegend zoet. De zoute levensgemeen-
DOOR GERT-JAN BUTH
Na het sluiten van de Philipsdam in 1987 viel in het zojuist ontstane
Volkerakmeer zo'n 1580 ha grond droog, de voormalige slikken en schorren.
Direct na deze eco-shock werden deze gebieden gekoloniseerd door
pionierplanten en -bomen. De eerste jaren was het een komen en gaan van
plantensoorten; een successieproces op hoge snelheid. Nu, 14 jaar later, is de
samenstelling van de vegetatie stabieler geworden. Het landschapsbeeld zal
echter de komende decennia nog aanzienlijk wijzigen, hetgeen we echter
middels begrazingsbeheer sterk kunnen sturen.
Sommigen zullen zich misschien af
vragen: moeten we hier nu zo nodig
de natuurlijke ontwikkelingen beïn
vloeden? Hebben we eindelijk een
grootschalig natuurgebied in ons
cultuurlandje, en dan gaan we daar
weer aan sturen. Verderop in dit
artikel wordt duidelijk dat actief be
heer in deze gebieden toch nodig is.
Op papier begint de natuurlijke ge
schiedenis van de landgebieden in
het Volkerakmeer met een algemene
beheersdoelstelling voor het gebied,
in 1991 vastgesteld door een beheers
commissie, bestaande uit verschil
lende overheidsorganen: het tot
ontwikkeling laten komen van ter
plaatse thuishorende levensgemeen
schappen van bos, halfopen land
schap, moeras, grazig gebied en open
water in zo groot mogelijke beheers-
eenheden'. In deze algemene beheers-
