ontkalking en ontzilting op de ene plaats in een
vallei sneller verlopen dan op de andere plaats,
worden duinvalleien steeds gevarieerder naarmate
ze ouder worden. In het Waddengebied ontstaat
als gevolg van ontkalking (verzuring) op den duur
zelfs vochtige heide in de duinvalleien, maar zover
komt het in het Deltagebied nooit. Ontkalkte val
leien worden hier gekenmerkt door het optreden
van planten als stofzaad, rondbladig en klein
wintergroen.
Herstelprojecten
In de duinen van Oranjezon is gedurende de laatste
tien jaar een aantal herstelprojecten uitgevoerd om
verdroogde valleien weer in hun oude glorie te
herstellen. Het eerste project werd uitgevoerd aan
de westkant van het gebied. Wat hier erg opval
lend is, is vooral het veelvuldig optreden van het
zeldzame dwergvlas, een soort die geldt als indica
tor voor de betere duinvalleien. De plant heeft er
gezelschap van onder meer dwergbies, zeegroene
zegge en fraai duizendguldenkruid. In de oostelijke
helft van het gebied is het oude waterwinkanaal
gedempt en daarbij zijn in het kader van de graaf
werkzaamheden drie oude valleien hersteld. Het
gaat om (van west naar oost) het Munnikendal, het
Tweede Kreekgat en het Hazendal.
Juweeltjes
Deze valleien zijn inmiddels uitgegroeid tot ware
juweeltjes. Merkwaardig genoeg verschenen er eerst
allerlei zoutplanten, zoals de zilte schijnspurrie, het
melkkruid en de behaarde boterbloem. De verklaring
daarvoor is dat het gaat om 'nalevering' van zout dat
ooit bij het ontstaan van de aangrenzende duinen in
het sediment zat. Als gevolg van vergravingen ver
plaatsen de kwelstromen zich en in het kwelwater
wordt het 'fossiele' zout opgelost, om vervolgens in
de nieuwe valleien aan de oppervlakte te komen.
Behalve dat dit een fraai extra aspect geeft aan de
flora van de herstelde valleien is het ook een indica
tie dat de herstelprojecten een geslaagde poging zijn
om de uiterst subtiele milieuomstandigheden van
een meer natuurlijke vallei met succes na te bootsen.
Er zijn nieuwe kwelstromen op gang gekomen en
Strandduizendguldenkruid. (Chiel Jacobusse)
bovendien ligt het maaiveld precies op de goede
hoogte om uitdroging enerzijds en verdrinking van
de vegetatie anderzijds te vermijden. Heel wat soor
ten van natte duinvalleien zijn in de nieuwe valleien
talrijk te vinden. Het fraai duizendguldenkruid, de
late zegge, het aan vlas verwante geelhartje zijn
volop aanwezig. De laatste nieuweling werd afge
lopen zomer aangetroffen, namelijk de dwergbloem.
Zoals de naam aangeeft is het een miezepietertje dat
aan de gemiddelde wandelaar niet besteed is. Maar
als indicator voor waardevolle duinvegetaties staat
de dwergbloem bij veel natuurbeheerders hoog op
het wensenlijstje. Het verschijnen van deze zeldzame
soort geeft aan dat we zeker nog meer verrassingen
kunnen verwachten in de komende jaren.
Doorndal
Dat laatste geldt zeker ook voor het nieuwste her
stelproject dat is uitgevoerd, het Doorndal.
Het Doorndal ligt in de westelijke helft van
Oranjezon, grenzend aan het uitgestrekte dennen
bos. De vallei ligt er nu bij als een maagdelijke
