rZTTTT^T
u\DSCHAP<
Herstelmaatregelen in
de Baarzandse Kreek
6
Door Gert-Jan Buth
In ons nagenoeg geheel gecultiveerde en intensief onderhouden Nederland behoren natuurgebieden
stabiele oases van rust te zijn. Bulldozers, kranen of tractoren met grondkarren passen hier niet. Toch
kun je de laatste jaren deze grote apparaten ook in natuurgebieden nogal eens in actie zien. Het bijbe
horende bouwbord langs de weg geeft dan geruststellend aan dat het gaat om een natuurproject, in
plaats van een nieuwe weg of bedrijventerrein. Zo'n herinrichtingsproject is ook in uitvoering in de
Baarzandse Kreek, tussen Breskens en Groede.
bied met vele vertakkingen. In 1613 werden de dijken
hersteld en kwam de Oude Groedsche Polder weer
droog te liggen. Tot in de jaren vijftig van de vorige
eeuw bleef de Baarzande een grootschalig, weliswaar
langzaam verlandend kreekgebied, dat 's winters gro
tendeels blank stond.
Landbouwkundige verbeteringen
In de jaren vijftig zijn de eerste grootschalige aanpas-
singswerken uitgevoerd om de landbouwkundige afwa
tering van de polder te verbeteren en de mogelijkhe
den voor landbouwkundig gebruik van de oeverlanden
te verbeteren. Zo werd de Baarzande min of meer
gekanaliseerd door het graven van een acht meter
brede watergang door het kreekgebied. De vrijkomen
de grond werd gebruikt om de laaggelegen oeverlan
den op te hogen. Ook in de jaren daarna voerden
grondeigenaren regelmatig omvangrijke ophogings- en
egalisatiewerkzaamheden uit, totdat begin jaren
tachtig de planologische beschermingsmaatregelen zo
sterk geworden waren dat de gemeente Oostburg hier
tegen begon op te treden. In de jaren zestig deed de
gemeente Breskens nog mee met het dichtstorten van
de kreek, door een kreekarm bij Kruisdijk als vaste vuil
stortplaats te gebruiken.
Aannemers
combinatie:
'n8proj(
Landbouw
in****
Natuurontwikkeling en
Joggeren Baarzandse Kreek
tósSï- -C ARfAms
j p- Schilder BV~
de Feijier
Het bouwbord langs de N58. (Jan Karkdijk)
Het mooiste overzicht van de Baarzandse Kreek heb je
vanaf de N58, de rijksweg naar of van Breskens. Het
kreekgebied, met reliëfrijke oeverlanden, rietkragen en
enkele meidoornheggen, slingert enkele kilometers de
Oude Groedsche Polder in, en eindigt in de verte bij het
silhouet van Groede; Zeeuws-Vlaanderen op zijn fraaist.
De Baarzande
Het brede oostelijke deel van het kreekgebied, zo'n 32
hectare, is eigendom van Het Zeeuwse Landschap. De
Baarzande is als kreekrestant gehandhaafd bij de eerste
bedijking van de Oude Groedsche Polder in de 12e
eeuw, waarschijnlijk als natuurlijk afwateringssysteem.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werden de dijken van
deze polder uit strategisch oogpunt bewust doorgesto
ken. In de jaren dat de polder onder de directe invloed
van getijdenwater stond, is de oorspronkelijke
Baarzande uitgeschuurd tot een omvangrijk krekenge-
Reservaatsgebied
In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de
Baarzandse Kreek als aan te kopen reservaatsgebied
aangewezen en begon Het Zeeuwse Landschap hier de
eerste hectaren in eigendom te krijgen. Recent heeft de
Stichting nagenoeg het gehele oostelijk deel van het
kreekgebied in beheer gekregen. Doordat het nu een
aaneengesloten eigendom is, kon begonnen worden
met waterbeheerskundige herstelmaatregelen.
Uiteindelijk kan hier straks, vanaf eind dit jaar, een
geheel op de natuur afgestemd waterpeilbeheer inge
steld worden. De Baarzande had namelijk tot voor kort
nog steeds, ondanks dat het als natuurgebied bestemd
is, een landbouwkundig gericht peilbeheer, met een
extra lage waterstand in de winter, en een iets hogere,
gefixeerde waterstand in de zomer. In een natuurlijke
situatie verloopt het waterpeil gedurende het jaar net
andersom, en kan het peil bovendien tussentijds sterk
fluctueren.