Een tegenwoordige schoropwas in de Westerschelde, op de Platen van Valkenisse. (M.A. Hemminga)
de negentiende, begin twintigste eeuw weer verloren,
maar een deel van de Calandpolder werd in 1955 door
herbedijking teruggewonnen.
Ongetwijfeld zouden de vroegere generaties, als ze nu
zouden leven, met begerige ogen kijken naar de schor
opwas die nu op de Platen van Valkenisse, midden in
de Westerschelde, is ontstaan. Potentieel landbouwge
bied tenslotte!
Bedijkingen elders
Bedijking van intergetijdengebied heeft op Nederlands
grondgebied niet alleen plaatsgevonden in het deltage
bied van Zuidwest-Nederland, maar ook langs de kust
van Noord-Holland, Friesland en Groningen. Op die
manier zijn in Nederland duizenden vierkante kilome
ters aan land gewonnen, nog wat meer dan met droog
makerijen (de drooglegging van meren) aan land is toe
gevoegd.
Ook elders in Europa, in vrijwel alle landen aan de
Atlantische en Noordzeekust, zijn in de afgelopen eeu
wen op tal van plaatsen schorren bedijkt. Vooral in
Engeland zijn op diverse locaties omvangrijke schorin
polderingen uitgevoerd, met name langs de vele kleine
en grotere riviermondingsgebieden die Engeland telt.
Een voorbeeld is het Humber-estuarium, waar de
havenstad Huil aan ligt. Sedert de Middeleeuwen heb
ben hier inpolderingen plaatsgevonden. Hier ligt ook
een poldergebied dat vanuit een ingedijkt eiland als
kerngebied is uitgewaaierd, een situatie die zoals eer
der gezegd weinig buiten het Deltagebied voorkomt.
Een ander voorbeeld is de schorbedijking langs de kust
van Norfolk. Hier konden de schorren ontstaan (en ver
volgens ingepolderd worden) in de luwte van zand- en
grindbanken vlak voor de kust. Aardig is dat hier nog
een Zeeuwse ingenieur aan te pas kwam, Cornelis
Vermuyden, die rond 1590 op Tholen werd geboren. Hij
was een vertegenwoordiger van een heel legertje van
Hollandse waterbouwkundigen dat in de zestiende en
zeventiende eeuw op vele plaatsen in Europa werd
ingezet bij landaanwinningswerken en droogleggingen.
Ook in Frankrijk zijn op meerdere plaatsen langs de
kust schorren ingepolderd. Omvangrijke bedijkingen
hebben met name plaatsgevonden zo'n twintig kilome
ter ten noorden van La Rochelle, waar meer dan dertig
vierkante kilometer werd ingepolderd tussen 1655 en
1965, en direct zuidwestelijk van de Mont St. Michel,
waar tussen 1855 en 1934 zo'n vijfentwintig vierkante
kilometer schorgebied werd ingepolderd.
Uniek
Het grote oppervlak aan aaneengesloten polders teza
men met het soms zeer fijnmazige netwerk van inpol-
deringsdijken - het resultaat van bijna duizend jaar
geleidelijke landaanwinning - geeft het Deltagebied in
vergelijking met al die andere ingepolderde schorge-
bieden echter een unieke positie. De vele resterende
binnendijken vormen daarbij bijzonder belangrijke
elementen. Het zijn lijnen in het landschap die kenmer
kend zijn voor het Deltagebied en die zowel cultuur
historisch als ecologisch van grote betekenis zijn.
Dr. M.A. Hemminga is directeur van Stichting Het
Zeeuwse Landschap.
Landaanwinningen door schorinpolderingen (groen)
en droogmakerijen (rood). (Rien Jacobusse)
