Littekens in Stavenisse
I oen op 27 september 1509 de toenmalige Oudland- en Middellandpolders van Stavenisse verdronken,
ging het rijmpje: "Als men Stavenisse sach declineren tot niet, sanck Zeelandt een soo harden Liet". Na
pas negentig jaar werden de polders herbedijkt (1599) en geometrisch ingericht. Er is dus al vanaf het
begin van de zeventiende eeuw een relatief grootschalig en open polderlandschap. Stavenisse
ligt daardoor al vanaf het begin van de zeventiende eeuw in een relatief grootschalig en open polder
landschap. In 1953 hadden doorbraken in de zeedijk van de Stavenissepolder dan ook direct catastrofale
gevolgen voor het dorp.
Door Andre Knuist
De verschrikkelijke gevolgen van de ramp voor de
bewoners van de Kerkstraat, (archief gem. Tholen)
Op diverse plaatsen braken de dijken door. Een kort
moment van daling van het waterpeil in de haven
bleek achteraf gezien het gevolg van doorbraken
elders. De doorbraken in de dijk van de Stavenisse
polder hadden dramatische gevolgen. De afstand tot
de Kerkstraat, iets meer dan anderhalve kilometer, kon
ongehinderd door het water worden afgelegd doordat
in de grootschalige Stavenissepolder binnendijken ont
braken. In de Kerkstraat verdronken bijna tachtig men
sen. Vermeldenswaard is het 'overlopen' van de
Margarethapolder op de plaats van een verlaagde dijk-
overgang aan het eind van de Stoofdijk. Een plaats
waar mensen een veilige wijk dachten te vinden, maar
waar er tweeënveertig verdronken.
Na de ramp werden in het kader van de herverkaveling
de wegen over de dijk heen gelegd zonder dijkverla-
ging. Het water vanuit de haven kwam deels terecht in
de oude 'Kamer' (kaart 1, A), een afgedamde kreek die
overigens toen slechts als watergang fungeerde. Op
kaart 1 zijn naast de genoemde doorbraken ook de
andere doorbraken te zien.
De Kerkstraat (toen nog Kerkweg) vóór de ramp.
(ansichtkaart van D. Roozemond)
Hetzelfde rijmpje is in zekere zin ook van toepassing op
de ramp van '53. Ongeveer negen procent van de
bevolking van Stavenisse verdronk. Het wegvallen van
honderddrieënvijftig mensen heeft bij de bevolking
diepe sporen getrokken. Gezien de dramatische
gebeurtenissen in de rampnacht is het enigszins ver
wonderlijk dat landschappelijk gezien de sporen nau
welijks aanwezig zijn en alleen na nauwkeurig onder
zoek opvallen. Dit artikel lijkt daarom te gaan over
landschappelijke details, maar een indrukwekkend ver
haal gaat erachter schuil.
Rampnacht
Het waterpeil steeg in de rampnacht tot boven de 4,5
meter +NAP waardoor de dijken overspoeld werden en
aan de binnenkant afkalfden.