J
Landgoed Ter Hooge,
vroeger en nu
Door Gert-Jan Buth
Het direct ten westen van Middelburg gelegen landgoed Ter Hooge is eigendom van de Lynden-Ter
Hooge Stichting. Het landgoedbos wordt sinds 1978 beheerd door Stichting Het Zeeuwse Landschap. Het
bos beslaat zo'n 20 hectare, inclusief graslanden en waterpartijen. Het landgoed, zowel de gebouwen als
het park, veranderde regelmatig van karakter. Het huidige bos is grotendeels in 1947 geplant en oogt,
ondanks het ontbreken van oude bomen, toch reeds als een volwaardig en gevarieerd bos. Het bosbeheer
is gebaseerd op een lange termijnvisie en vereist dat er regelmatig ingrijpende maatregelen uitgevoerd
moeten worden. De komende jaren zal het landgoedkarakter van Ter Hooge aanzienlijk versterkt worden.
De naam van het landgoed is afgeleid van de ligging.
Ter Hooge ligt, evenals enkele andere buitenplaatsen,
langs de historische Koudekerkse straatweg, op een
brede kreekrug, behorend tot het systeem van grote en
kleine kreekruggen waarop Middelburg, Koudekerke en
Vlissingen gebouwd zijn. Die kreekrug is hoog, droog
en zandig, terwijl de aangrenzende poelgronden, klei
grond met meestal veen in de ondergrond, lager liggen
en vochtiger zijn, dus minder geschikt voor bewoning.
In het huidige bos, een stukje Walcheren dat niet in de
jaren vijftig van de vorige eeuw opnieuw verkaveld en
geëgaliseerd is, zijn de aanzienlijke verschillen in hoog
teligging van de bodem nog goed te zien.
Beheer tot de inundatie
De buitenplaats is waarschijnlijk omstreeks 1330
gesticht. Het huidige landhuis, in Lodewijk XV-stijl, is
rond 1754 in opdracht van Jan van Borssele, onder
andere bewindhebber van de Oost-Indische Compagnie,
gebouwd op de fundamenten van het voorgaande
huis. Alleen één van de torens van het voorgaande huis
werd gespaard en een identiek exemplaar werd erbij
geplaatst. Beide torens begrenzen het hoofdgebouw
en vormen de schakels naar de twee symmetrisch
geplaatste zijvleugels van het U-vormige gebouw.
Tegelijkertijd met de bouw van het huis werd een
nieuw formeel park aangelegd. In de loop van de tijd is
het landgoed regelmatig van karakter en indeling ver
anderd, onder invloed van de stromingen in park- en
landschapsarchitectuur en van de smaak van de eigena
ren. In 1871 komt het landgoed in bezit van de familie
van Lynden, en sinds de vorige eeuw is de genoemde
stichting eigenaar. Het kasteel is in de jaren tachtig van
de vorige eeuw grondig gerestaureerd en in woon
appartementen onderverdeeld.
Vanaf omstreeks 1806 verandert het ontwerp van het
park in een landschapsstijl waarbij door de ontwerper,
de Middelburgse architect P. Schuppens, werd voortge
borduurd op eerder aangelegde open zichtassen, gras
landen en een zichtkanaal, loodrecht gesitueerd op de
gevels van het huis. In 1871 werden de verschillende
waterpartijen met elkaar verbonden en ontstond de
huidige aaneengesloten grote grillige waterpartij rond
het kasteel. In de jaren twintig en dertig van de vorige
eeuw heeft de toenmalige eigenaar Rudolf Willem
baron van Lynden samen met de tuinarchitect L.A.
Springer het park weer enigszins aangepast. Het ont
werp uit die tijd vormt nog steeds de basis voor de hui
dige landgoedindeling, zij het dat veel historische
details en verfijnde vormen van landschapsarchitectuur
verdwenen zijn. Een vooroorlogse beschrijving van de
onlangs overleden zoon van R.W. van Lynden, A.J.H.
baron van Lynden, geeft een beeld van het park in die
tijd: 'Oude bomen, als solitair of in bosbestand, statige
lanen, gazons vol wilde margrieten en orchideeën, hier
en daar beschaduwd door reusachtige beuken, iepen
en eiken, en tenslotte vijvers en sloten bepaalden het
aanzien van het buiten.' De plattegrond uit die tijd laat
zien dat het pittoreske karakter van het parkbos mede
Het kasteel op
het landgoed Ter
Hooge anno 2003.
(archief Zeeuws
Landschap)
7
