veel groter dan een spreeuw, maar met zijn felle gele
oogjes een geduchte jager, die behalve kevers en regen
wormen ook met regelmaat kleine knaagdieren en
vogels vangt. Wie geluk heeft hoort in de kruinen van
de nog resterende populieren de roep van de wielewaal.
Fort Nassau
Fort Nassau is een openbaring. Het is de zuidelijke punt
van het wallencomplex en het ligt er bij alsof het kort
geleden nog als legerplaats heeft dienst gedaan. Wie
tegen de steile wallen optornt, ondervindt aan den lijve
dat ze - van binnenuit verdedigd - een stevige barrière
vormden voor aanvallende legers. De vele kruisdistels op
de taluds zijn zeer in trek bij vlinders: vuurvlindertjes,
oranje zandoogjes en verschillende blauwtjes zijn hier te
vinden. Iets verderop staan "de Drie van
Retranchement". Drie grenspalen op een rij, waarvan
alleen de middelste de echte (Belgisch-Nederlandse)
grens markeert. De twee buitenste zijn ooit geplaatst op
de Zwinoever, omdat plaatsing van een grenspaal in het
stroomgebied zelf onmogelijk was. Wie zich een voor
stelling maakt van de loop van het Zwin beseft meteen
waarom dit voor prins Maurits een strategische plek was
om tijdens de Tachtigjarige Oorlog een retranchement te
vestigen.
Naar het Zwin
We lopen door naar de noordelijke helft van de wallen
en belanden via de Noordstraat in een parkachtig deel
van het wallencomplex. Tuinfluiters en tjiftjaffen bege
leiden onze wandeling, totdat we de doorsteek maken
naar het nieuwe natuurgebied in de Willem
Leopoldpolder. De lof daarvan is al uitvoerig bezongen,
dus we lopen maar direct door, via de voetgangersbrug
over het uitwateringskanaal, de uit 1873 daterende
Internationale dijk op. Daar aan de dijkvoet ligt het
Zwin. Veel kleiner dan eeuwen geleden, maar nog steeds
indrukwekkend in zijn wijdsheid, zeker vanaf het hoge
standpunt op de Deltadijk.
Het is laag water. In een op de zandvlakte achtergeble
ven plas zijn drie kleine zilverreigers bezig om garnaal
tjes te verschalken. Op de oever staat een tureluur en
iets verderop zijn in het schor de zilvermeeuwen al
paarsgewijs gegroepeerd. Het duurt nog minstens zes
weken voor ze met de nestbouw beginnen, maar niette
min zijn nu de beste plekjes al lang en breed bezet. Ver
weg, ter hoogte van de buitenste duinenrij hoor je de
branding.
Avondwandeling
Zo'n wandeling beschrijven en erover lezen is leuk en
aardig, maar natuurlijk is het oneindig veel leuker om de
tocht van Retranchement daadwerkelijk te lopen. Dat
mag gewoon en het is zeker een aanrader voor iedereen
die geïnteresseerd is in de flora en fauna van de
Zwinstreek. We maken de tocht ook een keer in groeps
verband voor onze donateurs, en wel op vrijdag 7 mei.
Op die tocht is er speciaal aandacht voor dieren die in de
avondschemering actief zijn. De vleermuizen die in de
bunkertjes bij Retranchement huizen. De steenuiltjes die
hun nest met jongen hebben in een holle knotboom. En
natuurlijk het massale koor van de boomkikkers wat je -
als je het een keer hebt gehoord - niet snel meer ver
geet. We vertrekken om 19.00 uur vanaf de kiosk
(muziektent) in Retranchement en arriveren zo rond de
klok van 22.00 uur in de Kievittepolder, waar hopelijk
behalve de boomkikkers ook de nachtegalen zich volop
laten horen. Dat wordt vast een bijzondere tocht.
Dhr. M. Jacobusse is hoofd externe betrekking van
Stichting Het Zeeuwse Landschap.
Langs de Wallen
van Retranchement.
(Michel Decleer)
De Zwingeul. (Pim Janse)
