Landschap in kort
20
De Hooge Platen glijden weg
De stroomgeul tussen de kust van Zeeuws-Vlaanderen en
de Hoge Platen heet het Vaarwater langs Hoofdplaat en
deze stroomgeul is de laatste honderd jaar wispelturig
gebleken. Door het heen en weer gestuiter tussen de wal
en de plaat, zijn er in de 1000 m brede geul stroomgaten
van meer dan veertig meter diepte ontstaan en zijn er in
de twintigste eeuw tussen Breskens en Hoofdplaat min
stens zeven dijkvallen opgetreden. Om het onderwaterta
lud te verflauwen heeft het waterschap voor miljoenen
verspijkerd aan steenbestortingen, waarmee de zuidelijke
oever onwrikbaar vast ligt. Met de dijkverzwaringen van
1978 is voor de veiligheid het tracé van het dijkvak
Nummer Een Hoofdplaat maar vast een honderd meter
landwaarts geplaatst. Deze veiligheid lijkt aan de walkant
nu zeker gesteld, maar de zeeweringbeheerder houdt
natuurlijk een vinger aan de pols. Maar hoe zit het met de
stabiliteit aan de overkant van deze geul, aan de plaat
kant? De Westerschelde is een veerkrachtig eco- en water
systeem en veel natuurlijke processen zijn cyclisch van
aard. Geulen worden land en land verandert twintig jaar
later weer in water. Dat is natuurlijk prachtig, want we
vinden allemaal dat er veel te weinig dynamiek in ons
laatste estuarium heerst. Hoe meer, hoe beter. Dus als er
eens een keer een half miljoen kuub in de diepte ver
dwijnt, is er nog niks aan de hand. Dit proces is gaande en
resulteert doorlopend in vormveranderingen van de pla
ten en geulen. Het Vaarwater heeft zich de laatste tien
jaar flink verruimd en ontwikkelt zich in de richting van
een eb- en vloedschaar-watersysteem en die ontwikkeling
gaat gepaard met een forse afslag van de zuidoever van
de Hooge Platen, name bij de Bol. Langs de diepere geulen,
zoals de Pas van Terneuzen en de Spijkergeul, verdwijnt
veel zand en slik de diepte in. Maar het mes van de
natuurinflatie snijdt aan meer kanten. Een bijkomende
ontwikkeling is dat een verdieping van de geulen leidt tot
ophoging en verzanding van de platen. En dat is nog niet
alles. Daar bovenop leidt een toename van het zwevende
sediment tot een vertroebeling van het water en een
afname van het plantaardige plankton.
Wat levert deze milieudynamiek ons per saldo op? De
oppervlakte zandplaat, slik en ondiep water verkleint. De
kwaliteit van het intergetijdegebied voor de bodemfauna
vermindert, waarmee de voedselbeschikbaarheid voor
50.000 steltlopers afneemt. De voedselbeschikbaarheid
voor dierlijk plankton en opgroeiende vis neemt af. Over
vijfjaar leggen de watersporters aan de duintjes aan en
iedere volgende vijf jaar verdwijnt vijftien procent van het
stuifduin-schor areaal. En daarmee ziet de toekomst van
de Hooge Platen er voor tienduizenden voedselzoekende
steltlopers en duizenden broedende sterns niet goed uit.
René Beijersbergen
Record bedrag Nationale Postcode Loterij
Het doel van de in 1989 opgerichte Nationale Postcode
Loterij is een betere wereld, waar mensen en dieren
gezond kunnen leven en rechtvaardig worden behan
deld. De NPL is uitgegroeid tot de grootste goede doe
len-loterij in Nederland. In 2003 is de inleg met maar
liefst zeven procent gestegen. De Postcode Loterij ver
deelt in 2003 het recordbedrag van 217 miljoen euro,
zestig procent van de inleg. Het bedrag wordt verdeeld
over 44 goede doelenorganisaties op het gebied van
ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en natuur
en milieu.
Tot de laatstgenoemde organisaties horen ook De
Landschappen, de overkoepelende organisatie van de
Provinciale Landschappen. Eind januari zullen het
Bestuur en de Raad van Toezicht de uitkering aan de
goede doelen definitief vaststellen.
Carolien van de Kreeke - Abrahamse
Luchtopname
Hooge Platen.
(Michel Deel eer)
-SSSpU"'
illl
'"'•s .- -v.'
