Nazomer is vaak een prima tiid om in Zeeland buiten te ziin. De toeristische zomerpiek is
voorbij en de natuur lijkt in een prettig rustige fase te verkeren. Vooral in buitendijkse en
binnendiikse zoute natuurgebieden kan men dan genieten van geuren, kleuren en sferen. Een
aantal zoutplanten, zoals zeekraal en schorrenkruid, kleuren in de nazomer wekenlang rood
Hierdoor is duidelijk te zien hoe de grenzen tussen zoute, minder zoute en zoete gronden
lopen.
Zeeuwse schorren
Gert-Jan Buth
Gert-Jan Buth
*Het voorkomen van
zoutmelde op de Zeeuwse
schorren is beperkt tot de
randen langs de kreken.
De oeverzone van een
Grevelingenplaat eind
september. De zoutste
gedeelten zijn bedekt met
rood verkleurde zeekraal.
In de iets minder zoute
gedeelten is zeeaster, met
paarse bloemen of wittig
vruchtpluis, de dominate
soort.
Gebieden waarin de vegetatie geheel
of gedeeltelijk gevormd wordt door
zoutplanten, zoals schorren, inlagen,
karrenvelden, poelgebieden, kreek-
gebieden en droog gevallen platen
achter de Deltadammen, zouden als
de 'meest Zeeuwse' natuurgebieden
beschouwd kunnen worden. Zo
zagen de meeste poldergebieden er
ongeveer uit voordat er bedijking
plaatsvond. De aanwezige schor-
planten. die ervoor zorgden dat
schorren verder konden opslibben
en aangroeien, waren cruciaal voor
het ontstaan van grote delen van
Zeeland.
In ons sterk gecultiveerde land beho
ren zoute moerassige gebieden tot de
laatste stukjes Nederland die door
de mens nog redelijk ongemoeid zijn
gelaten.
Kleurenpracht
In het noordoostelijke deel van de
Verenigde Staten. New England,
met staten als Vermont, Maine en
Massachusetts, is voor mooie nazo-
merse sferen de term Indian summer
ontstaan. De bosgebieden daar kun
nen bij een lang gerekte nazomer met
zonnig en rustig weer wekenlang een
zeer tot de verbeelding sprekende
kleurenpracht vertonen. Maar zoiets
kunnen we ook in het platte Zeeland
zien. Weliswaar minder spectaculair
en kleinschaliger dan in de oorspron
kelijke leefgebieden van de Indianen,
maar de weidse zoute Zeeuwse
natuurgebieden kunnen vanaf eind
augustus tot half oktober een breed
uitgesmeerd kleurenpalet van groen,
paars, bruin, oranje en rood in aller
lei nuances laten zien. Voeg daarbij
trekvogels als visdief en grote stern
die hier dan nog in grote groepen
'rondhangen' en een lage zonne
stand, en het sfeerbeeld is compleet.
In augustus en september bloeien de
paarse zeeasters nog, maar begin
nen de éénjarige zoutplanten als
zeekraal en schorrenkruid al af te
sterven. Vooral zeekraal kleurt dan
fraai rood, waardoor de gedeelten die
het meest zout zijn in één oogopslag
duidelijk zijn.
Een echte Indian summer heb je als
er sprake is van een langgerekte
periode met een bonte kleurenpracht.
Als we het tot de zoutvegetaties
beperken, kan de periode van opval
lende kleurverschillen jaarlijks sterk
variëren. Het kunnen overleven in
een zout milieu is een hele toer, ook
voor zoutplanten. En alhoewel die
planten daarvoor allerlei slimme
aanpassingen blijken te hebben,
zoals een cactusachtige groeivorm, of
zoutklieren op hun bladeren die over
tollig zout kunnen uitscheiden, bij
een extra hoog zoutgehalte van het
grondwater gedurende langere tijd
4 ZeeuwsLandschap