gevaar van erosie sterk is vermin
derd.
Het systeem zou nog een stap
natuurlijker kunnen worden gemaakt
met een doorverbinding naar het
Krammer-Volkerak. De doorwerking
van het getij in dat water zou het
daar bestaande, ernstige probleem
van de periodieke blauwalgenbloei
waarschijnlijk oplossen, terwijl
omgekeerd de instroom van zoet
water in de zoute Grevelingen zou
leiden tot zoet-zout gradiënten en de
terugkeer van estuariene waarden.
Al met al zou de ontwikkeling van
de Grevelingen een centrale rol kun
nen spelen in het op peil houden en
bevorderen van de natuurlijke kwali
teiten van het Deltagebied als geheel,
en het is daarmee een optie die zorg
vuldige bestudering behoeft.
Rosse grutto
in winterkleed.
Zonsondergang over
de Oosterschelde.
Gertjan van 't Spijker
opvangen. Er werd ook natuurwinst
geboekt na de afsluiting. Vis- en
plantenetende vogels als futen, zaag-
bekken en aalscholvers, namen toe,
en op het nieuwe land ontwikkelde
zich soms zeer fraaie vegetaties met
veel zeldzame planten. Een voorbeeld
van zo n nieuw ontstane waarde is
de groeiplaats van de groenknol-
orchis op de Veermansplaats. Het
is de grootste en meest florerende
Nederlandse populatie en het gaat
niet zomaar om een willekeu
rige soort. Het is één van de vier
Nederlandse plantensoorten die in
bijlage 2 van de Europese habitat-
richtlijn zijn opgenomen als bedreig
de en extra te beschermen soort.
Het terugbrengen van een beperkte
eb- en vloedbeweging zou de
Grevelingen een stuk natuurlijker
maken, leiden tot het herwinnen
van flinke oppervlakten van de
oorspronkelijke slikken en platen
als getijdengebied, én de sedert de
afsluiting nieuw ontstane natuur
waarden in delen van het gebied
overeind houden. Als er, bijvoorbeeld
via het aanpassen en openstellen
van de sluis in de Brouwersdam,
een flinke permanente opening naar
de Noordzee zou komen, zou een
eb- en vloedverschil van een aantal
decimeters kunnen worden gereali
seerd. Omdat de oorspronkelijke, nu
drooggevallen slikken en platen maar
flauwe hellingen vertoonden, zal een
beperkt getijverschil (minder dan
een meter) toch al leiden tot grote
oppervlakten die droogvallen met eb
en overspoeld worden met vloed. Het
water zal echter met vloed niet hoog
genoeg komen om de huidige eilan
den en drooggevallen randgebieden
helemaal onder water te zetten, zodat
een deel van de nieuwe natuurwaar
den die daar sedert de afsluiting zijn
ontstaan, in principe kunnen blijven
bestaan. De grote winst is natuurlijk
voor de kustvogels, die bij het door
gaande verlies van platen en slikken
in de Oosterschelde kunnen uitwij
ken naar de herwonnen voedselgebie-
den in de Grevelingen.
Getij invoeren op de Grevelingen zal
natuurlijk ook consequenties hebben
voor andere functies van het gebied,
zoals watersport en oeverrecreatie.
Misschien kan gedempt getij voor
die functies ook winstpunten opleve
ren. Zo zal voor de watersporters en
andere recreanten een afwisselender
en spannender gebied ontstaan, en
wellicht wordt een vorm van mossel
cultuur weer mogelijk.
Maar krijgen we met een beperkt
getij volume geen zandhonger in de
Grevelingen? Dat is in principe inder
daad denkbaar: het goede nieuws is
echter dat er tegen grote delen van
de slikken en platen al oeververdedi
gingen zijn aangebracht, zodat het
Dr. M.A. Hemminga is directeur van
Stichting Het Zeeuwse Landschap.