ID®®? E®m
Akkerplanten staan als onkruiden bekend. Zii hebben het vermogen zich snel te kunnen
vermeerderen. Desondanks is het een plantengroep die in Nederland het meest bedreigd
is. Zeeland maakt daarop geen uitzondering. Op de Rode Liist van bedreigde en kwetsbare
vaatplanten in Nederland ziin maar liefst 54 planten van de akkers gerangschikt. Veertien
soorten ziin reeds uit Nederland verdwenen en maar liefst 24 soorten ziin ernstig bedreigd.
Het Zeeuwse Landschap heeft speciale reservaten ingesteld om de teloorgang in Zeeland
tegen te gaan.
Groot spiegelklokie
Ron Brouwer
Korenbloem
Ron Brouwer
Akkerplanten vestigen zich niet
zomaar in een gebied. Bodem, kli
maat, wederzijdse afhankelijkheid en
waterhuishouding zijn van duidelijk
aanwijsbaar belang. In de reguliere
landbouw is echter alles gericht
op zoveel mogelijk uniformiteit in
bodemopbouw, grondwaterstand en
omgevingsfactoren. Neem daarbij de
moderne chemische onkruidbestrij
dingsmiddelen. inclusief effectieve
zaaizaadschoning en de kaalslag
onder de akkerplanten is compleet.
Teloorgang
Het Zeeuwse Landschap werd zich
bewust van deze teloorgang en
reeds vier jaar geleden kwam er
op initiatief van onze Stichting een
samenwerkingsverband tot stand
met Stichting Floron, de Provincie en
Stichting Landschapsbeheer Zeeland.
Allereerst werd een inventarisatie in
gang gezet hoe de situatie van akker
planten in de provincie precies was.
Het bleek erger dan we vermoedden.
Verschillende planten bleken al uit
Zeeland verdwenen te zijn. Het fraaie
spiegelklokje bijvoorbeeld. En zonder
het te beseffen was de Zeeuwse inwo
ner zelf ook het beeld kwijtgeraakt
van korenakkers met klaprozen en (in
Zeeuws-Vlaanderen) de roggevelden
met het blauw van de korenbloemen.
In 2002 is een klein gidsje voor
akkerplanten uitgegeven. Daarin zijn
achttien bedreigde, typisch Zeeuwse
akkerplanten opgenomen met hun
huidige status. Zes daarvan bleken
verdwenen, acht bijna verdwenen en
slechts vier kun je nog bij enig regel
maat vinden.
Successen
Het samenwerkingsverband stelt
zich als doel de akkerplanten, als
een vergeten groep, weer onder de
aandacht te brengen van de Zeeuwse
bewoners, boeren en natuurbescher
mers. Zij wil dat bereiken door regel
matig voorlichting te geven, samen
te gaan werken met bezoekerscentra
en landbouwmusea en informatie te
geven aan belangstellenden voor de
teelt van oude en typische landbouw
gewassen als meekrap en aardaker.
Het Zeeuwse Landschap is er zelf toe
overgegaan akkerplantenreservaten
aan te leggen. Ze liggen over Zeeland
verspreid, zijn tezamen ongeveer vijf
hectare groot en zijn gesitueerd in
gebieden die een bepaald bodemtype
vertegenwoordigen. Na zoveel teloor
gang konden de eerste, weliswaar
kleine, successen worden binnenge
haald.
In Oost-Zeeuws-Vlaanderen pacht
de Stichting van Evides, het waterlei
dingbedrijf in Clinge, twee perceel
tjes waarop rogge wordt verbouwd.
De eerste klaprozen, korenbloemen
en bolderikken zijn verschenen. Het
is de bedoeling om in eerste instantie
geen zaad te introduceren. Eerst wil
len we kijken wat er in de bodem aan
zaadvoorraad nog zit en eventueel
met zaaizaad nog meekomt. In een
van de roggeveldjes is spontaan
akkerandoorn verschenen. Voorlopig
is daarmee de plant behoed voor
totale verdwijning uit Zeeland.
Overigens is deze plant in heel
Nederland en daarbuiten zeldzaam
geworden. De bodemeigenschap
pen van de reservaatjes hier bieden
ook ruimte voor de bijna verdwenen
korensla. Het is een enigszins op
paardenbloem lijkende plant. Het is
niet waarschijnlijk dat deze plant zich
hier nog spontaan zal kunnen vesti
gen. Mensenhanden zullen daarbij
moeten helpen.
Op de wallen van Aardenburg ligt
een idyllisch gelegen akkertje. Daar
