Overzomerende ganzen
in aantal toeneemt, met thans een
gemiddelde jaarlijkse populatiegroei
van circa 20
Een voor de landbouwsector enigs
zins wrange achtergrond van deze
sterke populatiegroei is dat deze
groei mede te danken is aan het
productiesucces van onze huidige
intensieve landbouw. Door de
verbeterde ontwatering van percelen
en optimale bemesting zijn gras
landen meer eiwitrijk mals gras
gaan leveren, dat bovendien steeds
vroeger in het voorjaar begint te
groeien. Voor de hier overzomerende
grauwe ganzen vormt het agrarisch
gebied, grenzend aan de natuur
gebieden waarin gebroed wordt,
een optimaal voedselgebied.
Geschikte broedgebieden
In Zeeland komen de meeste broed-
paren voor in Zeeuws-Vlaanderen,
waar de grootste aantallen aanwezig
zijn in Het Groot Eiland (400 paar),
Het Verdronken Land van Saeftinghe
(300 paar), en een aantal kreek-
gebieden. In de rest van de provincie
broeden grauwe ganzen in onder
andere de inlagen van Noord-
Beveland, op de Middelplaten in
het Veerse Meer, in het Dijk water en
de Maire op Schouwen-Duiveland,
en in het Rammegors en de Slikken
van de Heen-West bij St.Philipsiand.
In Zuid-Beveland en op Walcheren
zijn nog maar enkele broedparen
aanwezig.
Wanneer is een gebied geschikt als
broedgebied voor grauwe ganzen?
Bepalend is dat er voldoende voedsel
voor opgroeiende kuikens aanwezig
is, en bovenal dat het gebied veilig
is voor roofvijanden. In de praktijk
betekent dat in Zeeland veelal moe
rassige gebieden waarin aanwezig
zijn: gedeelten met kort mals gras,
een redelijke oppervlakte open water,
en rietvelden. Watervlakten en in het
water staand riet zijn slecht toegan
kelijk voor de belangrijkste vijand
van de gans: de vos. Riet beschermt
bovendien tegen predatie van eieren
en jongen door kraaiachtigen.
Tijdens de kwetsbare ruiperiode,
mei-juni, wanneer ganzen niet
kunnen vliegen, moeten ze zich diep
in rietvelden kunnen terug trekken.
De laatste jaren is gebleken dat het
voor grauwe ganzen niet altijd persé
noodzakelijk is dat er rietvelden
aanwezig zijn. Als ze zich in een
bepaald gebied goed veilig voelen,
bijvoorbeeld op geïsoleerd liggende
eilandjes in grote waterplassen,
komen deze ganzen ook buiten
rietgebieden tot broeden.
Rietvelden blijven echter voor de
meeste Zeeuwse natuurgebieden
bepalend voor de aanwezigheid van
broedende grauwe ganzen. Hoe
bepalend die factor is bleek bijvoor
beeld bij de herinrichting van het
nabij Groede gelegen natuurgebied
Baarzandse kreek. Enkele jaren ge
leden werd deze kreek uitgebaggerd
en werd het gemiddelde waterpeil
in dit gebied opgezet. Tengevolge
hiervan verdwenen de uitgestrekte
rietzomen langs de kreek. Broedden
er voor 2003 hier zo'n 100 tot 130
paren grauwe ganzen, daarna nam
dit aantal af tot 5 paar in 2005.
Een dergelijke biotoopverandering is
echter lang niet overal gewenst, ook
al zou dit een methode kunnen zijn
om de aantallen ganzenbroedparen
te beïnvloeden. Behalve dat uitge
strekte rietzomen in kreekgebieden
landschappelijk erg fraai zijn,
broeden in deze rietvelden ook
andere belangrijke soorten, zoals
bruine kiekendief, waterral, roer
domp, baardmannetje en grote
karekiet.
De laatste jaren begint in Zeeuws-
Vlaanderen de in aantal toenemende
Chris van Rijswijk
Sovon-rapport 2005
vos een factor van belang voor broe
dende ganzen te vormen. Behalve dat
eieren en jongen door vossen gegeten
worden, vallen ze ook ganzen op het
nest aan, zoals twee jaar geleden in
het Grote Gat bij Oostburg geconsta
teerd werd. Vossen veroorzaken niet
alleen sterfte van ganzen, maar ook
een gedragsverandering onder
ganzen. Eerst zullen ganzen dieper
weggestopt in rietvelden gaan
broeden. Vervolgens kunnen gehele
broedgebieden voor meerdere jaren
gemeden gaan worden zodra binnen
de plaatselijke ganzenpopulatie
de wetenschap bekend is dat hier
regelmatig predatie door vossen
plaatsvindt. Zo waren waarschijnlijk
vanwege de vos in 2005 de aantallen
ganzenbroedparen in de Braakman
bij veel lager dan in voorgaande
jaren.
Beheersmaatregelen
Paartjes ganzen met daarachter
een trits kuikens vormen een fraai
gezicht in natuurgebieden. De
overzomerende ganzen worden
Grauwe ganzen
Verspreiding van de
grauwe gans in Zeeland
in 2005. De stippen ziin
gegeven in een glijdende
schaal, de grootste
stip duidt op circa
400 territoriale paren.
ZeeuwsLandschap 13
