vorm veranderen. Het bouwmate riaal daarbij is zand en slib dat met het rivierwater wordt aangevoerd. Met het zeewater kan eveneens zand naar de kust worden getranspor teerd. Op satellietfoto's is de sedi- mentpluim van een rivier vaak fraai waarneembaar (zie figuur 3). Door stuwdammen en het kanaliseren van rivieren, wordt die sedimentaanvoer belemmert, terwijl bedijkingen in de rivierdelta's het natuurlijke proces van opbouw van plaat- en schor- gebieden doorkruisen. Zo is in Zeeland met elke inpoldering in het verleden telkens opnieuw de natuur buiten de deur gezet. Daardoor liggen de oude polders nu laag, terwijl een schorgebied als het Verdronken Land van Saeftinghe tot op de dag van vandaagjaarlijks verder opslibt. Als de natuurlijke sedimentatieprocessen die normaal in een deltagebied optreden, op een slimme manier ingezet zouden kun nen worden voor een grotere kust- veiligheid, dan zou dat een flinke stap voorwaarts zijn. De natuur de ruimte geven kan niet zomaar over al. daarvoor is Zeeland (net als veel andere deltagebieden op de wereld) al veel te dicht bebouwd. Maar om, in aansluiting van de ComCoast- gedachte van de brede kustzone, te onderzoeken wat mogelijk is aan de buitenranden van de Zeeuwse eilan den, dat is wel de moeite waard. Voor de versterking van de kust- veiligheid langs de Westerschelde is in dat verband twee jaar geleden in dit tijdschrift het concept van de schorbuffer naar voren geschoven (figuur 4). Dit concept zou kunnen worden getest in het kader van het voorgenomen natuurherstel van het Schelde estuarium, waarvoor ontpoldering - nog steeds - een optie is. Door de bestaande buiten dijk te voorzien van zorgvuldig dijken die bedoeld zijn om bij een eventuele doorbraak van de zeedijk de instroming van zeewater tot één of enkele afzonderlijke polders te beperken. De stormramp van 1953 heeft laten zien dat comparti mentering inderdaad effectief kan uitwerken. Door het ontbreken van een netwerk van binnendijken, overstroomden de grote oudlandge bieden van Schouwen en Duiveland in hun geheel, terwijl elders binnen dijken wel een rol hebben gespeeld in het beperken van de overstroming van het polderland. Regionale waterkeringen mogen zich dan ook in een groeiende belangstelling ver heugen. zowel in Zeeland als elders in Nederland. gedimensioneerde openingen, kan achter deze poreuze dijk, onder de daarvoor vereiste luwe omstandig heden, een schorgebied ontstaan dat geleidelijk hoger opslibt met de stijgende zeespiegel. Aansluitend moet achter dit schorgebied een tweede dijk worden aangelegd die de feitelijke nieuwe zeekerende dijk vormt. Met de schorbuffer tussen de doorlaatbare dijk aan de waterzijde en de zeekerende 'inlaagdijk' aan de landzijde ontstaat in feite een reusachtige golfbreker, die door een continue, natuurlijke hoogte aanpassing aan de zeespiegel zijn beschermende werking behoudt. De essentie van dit kustontwerp is dat de sedimentafzetting, een natuurlijk fenomeen in delta gebieden, wordt gestuurd met behulp van de poreuze dijk, ten behoeve van de kustveiligheid. Op vergelijkbare wijze zal het zo wellicht ook mogelijk zijn om de zandstromen die zich nu via het water van de Noordzee langs de kust bewegen, te benutten voor het creëren van zandbanken en misschien wel voor het doen ontstaan van nieuwe duinen langs de Noordzeekust. Ook de zand- suppleties (figuur 5) die al jaren langs de Nederlands kust plaats vinden om de kust te versterken en voor erosie te behoeden, laten nog ruimte voor natuurlijke proces sen: het kunstmatig opgebrachte zand wordt door stromingen verder getransporteerd of kan, eenmaal op het strand, door verstuiving aan natuurlijke duinvorming bijdragen. De verbrede kust als innovatiezone De verbrede kust dient allereerst de veiligheid, maar dat is niet het enige. Redenerend vanuit de bufferfunctie die een dergelijke kustzoom heeft, is. zoals gezegd, woningbouw of een Natuurlijke processen inzetten Delta's zijn dynamische gebieden die door de krachten van wind en water van nature voortdurend van 6 ZeeuwsLandschap

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 2007 | | pagina 6