Akker- en weidevogels in
de Sint Laurense Weihoek
r
fir-..
A
(D
stand van de tureluur volkomen
teloor. Graspieper en veldleeuwerik
vertonen een sterke en voortdurende
achteruitgang.
Nadat in de jaren ervoor de inrich
tingswerken waren uitgevoerd, werd
in 2006 voor het eerst een telling
uitgevoerd in het nieuwe reservaat.
De inrichting omvatte onder meer de
omzetting van enkele akkerpercelen
in weiland en een tamelijk sterke
vernatting, in combinatie met lokale
maaiveldverlaging. Tabel 2 geeft de
resultaten aan van de weidevogel
inventarisatie in het nieuwe reser
vaat. Het eerste wat opvalt, is de
vestiging van pioniervogels: de kluut
en de kleine plevier. Daarnaast zien
we een spectaculaire dichtheid van
al de overige soorten die eerder in
het meetnet langzaam wegkwijnden.
Daarbij valt op dat de soorten die
in het recente verleden de hardste
klappen kregen, ook de meest spec
taculaire toename vertonen. Tureluur,
graspieper en veldleeuwerik hebben
al in jaar 1 de dichtheid die ze in het
meetnet 20 jaar geleden hadden.
Wanneer je een vergelijking maakt
met de dichtheden van broedparen
per 100 hectare in plaats van absolute
aantallen, blijkt dat de kievit nog een
Jaar
2006
Gele kwikstaart
0
Graspieper
9
Grutto
15
Kievit
24
Kleine Plevier
5
Kluut
23
Patrijs
1
Scholekster
11
Tureluur
11
Veldleeuwerik
16
Tabel 2: Aantal territoria
van vorig iaar in de huidige
70 ha nieuwe natuur van de
St. Laurense weihoek.
forse verbetering laat zien. maar dat
die voor de scholekster nauwelijks
van toepassing is. Logisch ook, als
je realiseert dat de scholekster zich
elders goed weet te handhaven. De
gele kwikstaart komt in het reservaat
tot nu toe niet voor en ook dat is niet
verwonderlijk. Hoewel deze soort
te boek staat als weidevogel, is het
in Zeeland eerder een aan akkers
gebonden soort. Het is logisch dat
daar waar de aanwezige akkers in
weidegronden worden omgezet, het
aantal zeker niet toeneemt.
Succesfactoren
Wat zijn de succesfactoren die het
spectaculaire herstel mogelijk maak
ten? Vernatting en verlaging van het
maaiveld, waardoor grote plassen
ontstonden, zijn waarschijnlijk de
belangrijkste. Niet te onderschatten
is ook de invloed van de inrichtings
werkzaamheden. Pionierssituaties
lokken pioniers als de kluut en de
kleine plevier aan, maar ook soorten
als de kievit en de veldleeuwerik
vertonen in nieuwe gebieden steevast
een opleving. In veel gevallen is
zo'n opleving echter maar tijdelijk.
Het pionierskarakter van een gebied
gaat snel verloren en dan zijn er aller
lei zaken die voor sommige vogels
negatief uitpakken.
De vegetatie wordt dichter en daar
door verdwijnen kale gronden waar
de vogels nestelen en voedsel zoeken.
Gebieden met ouderwetse vogeldicht
heden worden ook al snel ontdekt
door predatoren als kraaien en meeu
wen en die kunnen de jonge vogels
fiks uitdunnen. Er moet zich, kortom,
een nieuw evenwicht instellen.
Er is dus ook geen enkele reden om
als beheerder achterover te gaan
leunen. Om goede broed- en foera
geermogelijkheden te behouden is
een verschralend beheer nodig,
waardoor er een open, ijle vegetatie
is, die aantrekkelijk is voor bij
voorbeeld leeuweriken en kieviten.
Verder is het heel belangrijk dat de
aanwezige plassen niet uitdrogen op
het moment dat er allerlei kuikens
rondlopen, want dan hebben die
niks te eten.
Gelukkig is het gebied robuust
genoeg om niet binnen de kortste
keren ten onder te gaan aan allerlei
roofvijanden. De grote aantallen
vogels weten redelijk tegenweer te
bieden aan eventuele belagers, en
dat houdt de verliezen door predatie
binnen de perken. Tot slot is het van
groot belang dat we de ontwikkelin
gen blijven volgen en er, daar waar
nodig, op in spelen. Het is maar al te
veel natuurliefhebbers overkomen dat
ze zich opeens met schrik realiseer
den dat er geen enkele veldleeuwerik
meer zong of datje nooit meer een
patrijs tegenkomt. In ieder geval is
de Sint Laurense Weihoek weer volop
met vogels bevolkt!
Dhr. M. Jacobusse is hoofd ecologie
en beheer bij Stichting Het Zeeuwse
Landschap.
Ing. J. W. Castelijns is onderzoeks
medewerker bij Stichting Het
Zeeuwse Landschap.
Gijpskerke
i
Sint Le
-^4
■£:X' -V^v
Middelburg!
De Sint Laurense
Weihoek.
Wannes Castelijns
Scholekster
Chiel Jacobusse
ZeeuwsLandschap 9
