perspectief is voor de ontwikkeling
van een gevarieerde akkerflora.
Akkervogels
De specialist op het gebied van
akkervogels in Zeeland is onge
twijfeld Jan Willem Vergeer. Hij is
werkzaam bij Sovon.Vergeer geeft
aan dat bijna alle akkervogels in een
moeilijke situatie zijn beland en wijt
de problemen onder andere aan de
grootschaligheid in de landbouw,
intensivering van de teelten en de
afname van de cultuurgrond. Ook
speelt het verslechterde beheer van
sloten een rol. 75% van de vogels
die graag op het boerenerf verblijven
staat op de Rode Lijst. Bijvoorbeeld:
spotvogel en grauwe vliegenvanger.
Voor de graspieper en de patrijs
heeft het akkerrandenbeheer de
leefomstandigheden wel verbeterd.
Voor andere vogels heeft het beleid
geen resultaat opgeleverd.
Beheer op maat
Laatste spreker op rij is de ecoloog
van Het Zeeuwse Landschap Chiel
Jacobusse. Hij gaat in op de grond
oorzaken van de weinig rooskleurige
situatie waarin de akkernatuur zich
bevindt, zoals de schaalvergroting
in de landbouw en de verdwenen
methoden van landbewerking,
zoals het maken van schoven en
handmatig wieden. De gemiddelde
grootte van een boerenbedrijf is
tegenwoordig zesmaal groter dan 90
jaar geleden. Die schaalvergroting
is sprongsgewijs verlopen. Volgens
Jacobusse is er op dit moment geen
goed financieel beleid voor het her
stel van de akkernatuur. Ook zijn
de genomen beheersmaatregelen
alleen effectief als ze op grote schaal
plaatsvinden.
Forumdiscussie
Na de spreekbeurten volgt er een
levendige forumdiscussie, waaraan
ook Piet van de Reest, beleids
medewerker natuur van de Provincie
Zeeland deelneemt. Vanuit de zaal
komen vragen over het geringe
resultaat van het agrarische beheer
voor de natuur, terwijl er toch veel
geld naar toe gaat. Ook vindt men
het belangrijk dat de boeren betrok
ken blijven.
Algemeen is de gedachte van de
symposiumbezoekers dat het
agrarische natuurbeheer moet
aansluiten bij het reguliere beheer
(beheer op maat) en het rendement
van akkerrandenbeheer moet ver
beteren. Er wordt vanuit de zaal een
warm pleidooi gehouden voor regi
onale aanpak van het beheer: creëer
rondom de reservaten zones met aan
gepast beheer. Mogelijk dat er met
de nieuwe Leefgebiedenbenadering
van het Ministerie van LNV wel
verbetering kan optreden. Met de
Provincie als drijvende kracht achter
het akkerrandenbeheer hebben de
gastsprekers van het akkersymposi
um meer vertrouwen in de toekomst
van de akkernatuur. Maar er is haast
geboden. De bedreigde dieren- en
plantensoorten mogen niet de kans
krijgen intussen het loodje te leggen.
Lucien Calle is als medewerker
ecologie en kwaliteitszorg werkzaam
bij Het Zeeuwse Landschap.
a Roggeakker met
bolderik en kamille.
De patriis broedt graag
in akkerranden.
Begrippenlijst akkerrandenbeheer.
Agrarisch natuurbeheer: Onder agrarisch
natuurbeheer verstaan we alle activiteiten van boeren
(eventueel in samenwerking met anderen) die het
behoud en/of ontwikkeling beogen van natuur- en
landschapswaarden. Voorbeelden hiervan zijn weide
vogelbescherming (ook door vrijwilligers) en de aan
leg van akkerranden.
Akkerranden Om de natuurwaarden te verho
gen worden randen van akkers ingezaaid met bloem
rijke zaadmengsels. Passanten blijken de bloeiende
linten langs de akkers te waarderen. Toen echter bleek
dat de natuurwinst beperkt was, introduceerde men
'Akkerranden a la carte". Hierbij wordt het beheer
van de akkerranden meer afgestemd op de bedreigde
akkernatuur.
Akkerreservatenakkers waarop het beheer
geheel op de zeldzame akkerflora of fauna wordt afge
stemd. Oogsten van het gewas is daarbij dus geen
doelstelling. In Zeeland zijn er nog maar enkele klei
nere akkerreservaten, die allen in beheer zijn bij Het
Zeeuwse Landschap.
Soortenbeheer: De meeste planten en dieren
worden beschermd in de natuurgebieden. Voor de
soorten die voornamelijk buiten die natuurterreinen
voorkomen en voor specifieke soorten die binnen de
natuurgebieden soms extra aandacht nodig hebben,
bestaan soortbeschermingsplannen. Deze plannen
geven aan welke extra maatregelen nodig zijn 0111
bedreigde soorten in Nederland (zoals patrijs, steen
uil, kerkuil, noordse woelmuis en akkerplanten) veilig
te stellen. Het eerste plan is in 1984 ontwikkeld.
Leefgebieden benadering: Vaak blijken soor
ten uit verschillende groepen overeenkomstige eisen
te stellen aan het beheer. Zo blijken diverse zeldzame
akkerplanten en vogels tegelijkertijd te profiteren van
hetzelfde aangepaste beheer. Waar akkerboterbloem
en eironde leeuwenbek groeien, hebben veldleeuwerik
en patrijs ook goede bestaansmogelijkheden. Om
efficiënter aan de slag te kunnen zal in de toekomst
niet meer van individuele soorten uitgegaan worden,
maar van groepen soorten met overeenkomstige
wensen voor hun leefgebieden. Leefgebiedplannen
gaan op den duur de oude soortbeschermingsplannen
vervangen.
ZeeuwsLandschap 17
