Krabben, kreeften en garnalen ISÜ Als ie langs de Zeeuwse stranden of dijken loopt, kan het haast niet anders of ie komt ze tegen. Langs de vloedlijn, in plassen op het strand, tussen de wierbegroeiing van de dijk, of gevangen in de netten van de fuikenvisser. In Zeeland komen zo'n 60 soorten krabben, kreeften en garnalen voor. De nieuwe wisseltentoonstelling "Ogen op steeltjes" in Terra Maris is gewijd aan deze fascinerende zeedieren. achterkant open, en het dier kruipt er uit. Na de vervelling wordt de nieuwe buitenkant van het dier weer lang zaam hard. Dat duurt wel een paar dagen. In die tijd is het dier behoor lijk kwetsbaar, en het verstopt zich dan ook meestal. Bij oude dieren (en sommige soorten krabben en kreeften kunnen heel oud worden, soms wel tientallenjaren) zit er veel tijd tussen opeenvolgende vervellingen, en in die tijd raken de dieren vaak begroeid met zeepokken, sponzen en wieren. Ze zien er dan soms uit als wande lende onderwatertuinen! Krab De meest soortennjke groep onder de Zeeuwse decapoda zijn de krabben. Krabben hebben niet de langwerpige vorm van garnalen of kreeften. Dat komt doordat het achterlijf omge klapt is tegen de onderkant van het kopborststuk. Aan dat omgeklapte achterlijf is te zien of we te maken hebben met een mannetje of een vrouwtje. Bij het mannetje is het achterlijf veel spitser dan bij het vrouwtje. Leuk om te bekijken als u eens een krab in handen hebt. Krabben zijn bodembewoners, maar er zijn krabben die goed kunnen zwemmen. Bij deze zwemkrabben is het laatste paar poten afgeplat tot peddels: hiermee kunnen de dieren zich gemakkelijk voortbewegen in het water. Een krabbensoort met een bijzondere leefwijze is het erwtenkrabbetje. In Zeeland is deze soort vaak te zien: op je bord! Het kleine (8-14 mm) erwten krabbetje leeft namelijk in allerlei schelpdieren, waaronder de mossel. Daar eet hij kleine voedseldeeltjes die door de mossel gevangen worden. De mossel heeft daar weinig last van, terwijl het leven in de mantelholte van de mossel het krabbetje bescher ming en voedsel oplevert. In de voort- plantingstijd zwemmen de mannetjes uit de schelpen, op zoek naar een vrouwtje. Het is overigens niet waar dat mosselen door het erwten krabbetje giftig worden..ze blijven voor consumptie geschikt! Kreeft De kreeften van het zoute water zijn bewoners van rotskusten. Ze houden zich op in holen tussen of onder ste nen. Ook holtes in veenbanken kun nen als schuilplaats dienen, 's Nachts gaan ze op stap om voedsel te zoeken. Ze keren daarna altijd weer terug naar hetzelfde hol. De kreeft waar Zeeland beroemd 0111 is, heet officieel Europese zeekreeft. Hij wordt hier wel Oosterscheldekreeft genoemd, omdat hij vooral in grote aantallen voorkomt (en gevangen wordt) in de Oosterschelde. Dat is overigens nog niet zo heel lang het geval. De ZeeuwsLcmdschap yOnze kunstmatige rotskusten zijn in trek bi i kreeften. Hier: zwarte Galathea Hippoyte varians (veranderlijke steur garnaal). Tienpoters Kreeften, krabben en garnalen zijn schaaldieren. Ze worden zo genoemd omdat ze aan de buitenkant een harde schaal hebben dat hun lijf als een pantser beschermt. Ze hebben vijf paar poten, vandaar de weten schappelijke naam: decapoda tien poters. Het harde buitenschild biedt bescherming, maar het maakt tegelij kertijd geleidelijke groei onmogelijk. Om te kunnen groeien moet het dier eerst uit zijn te klein geworden harnas kruipen: het verschaalt. Eerst wordt kalk uit het oude buitenschild opgenomen, waardoor dit zacht wordt. Het dier neemt vervolgens water op waardoor het opzwelt. Het buitenschild scheurt dan aan de

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 2008 | | pagina 4