Foto Chiel Jacobusse.
Net uitgeslopen platbuik
hangt te drogen in de
oevervegetatie.
Denk bijvoorbeeld aan de malaria
mug, die in Nederland, tot ongeveer
1930, de 'andere daagse koorts'
overbracht. Deze soort heeft een
duidelijke voorkeur voor brakwater.
In het proefschrift van Henk van
der Hammen las ik de stelling dat
de terugdringing van malaria in
Noord-Holland direct gerelateerd
was aan de aanleg van de afsluit
dijk. Door de zoete omstandigheden
in het IJsselmeer in plaats van de
zilte van de Zuiderzee verloor de
malariamug er zijn voornaamste
voortplantingsgebied en werden de
Noord-Hollanders bevrijd van de
malaria.
Geen drastische fluctuaties
Zoet water heeft dus de voorkeur
van libellen, maar een beetje brak
hoeft niet onoverkomelijk te zijn.
Wat in elk geval desastreus is. is
wanneer de zoutconcentraties sterk
fluctueren. In delen van Goeree-
Overflakkee bestaat een waterre
gime waarin 's zomers ten behoeve
van de landbouw veel zoet water
wordt ingelaten. De omstandighe
den worden dan kunstmatig zoet
gemaakt. In de winter wordt dat
doorspoelen nagelaten en zijn de
sloten brak, omdat er veel zout uit
de bodem oplost in het polderwater.
De verschillen in zoutgehalte tus
sen zomer en winter zijn enorm.
Dergelijke extreem onnatuurlijke
omstandigheden overleeft bijna
geen enkele soort. Wel zijn hier in
de zomer allerhande zoetwaterorga
nismen te vinden, die in de winter
een ander plekje moeten zoeken of
anders creperen.
Libellenlarven als indicator
De aanwezigheid van libellenlarven
wordt door ecologen als indicator
gebruikt om de stabiliteit van
het watermilieu aan af te meten.
Mogelijk hebben libellenlarven
ook een indicatieve waarde voor de
waterkwaliteit met betrekking tot
bestrijdingsmiddelen, maar daarover
is nu nog weinig bekend.
Aandacht voor het al dan niet voor
komen van deze larven in bepaalde
typen wateren is interessant en zinvol.
Het zou mooi zijn als stichting Het
Zeeuwse Landschap ergens in zijn
beheergebieden een brakwatersysteem
zodanig zou beheren dat het water hel
der werd en de (chemische) vervuilin
gen worden teruggedrongen. Zo n plek
zou zich perfect lenen voor monitoring
van de ontwikkelingen van libellenlar
ven. Het zou de gedachte dat schoon
helder brak water met waterplanten een
leefomgeving kan zijn voor libellen en
andere insecten, kunnen onderbouwen.
De heer drs. M. Geene is aquatisch ecoloog
en heeft een eigen ecologisch adviesbureau.
Foto Rienk Geene.
Larve van een viervlek.
ZeeuwsLandschap 17
