Zeeuwse grutto's
doen het redelijk
De grutto is het pronkjuweel van de Nederlandse weidevogels. Dat komt omdat het zo'n prachtige vogel
is, maar ook omdat een flink deel van de wereldpopulatie in ons land broedt. Hoeveel precies is onbekend,
maar er is geen twijfel dat het lager is dan tot voor kort werd aangenomen. In plaats van 80% schat men
tegenwoordig dat maximaal 50% van alle grutto's in Nederland broedt, en misschien is dat zelfs te veel. De
bijstelling heeft enerzijds te maken met het onderschat aantal grutto's in de rest van de wereld, met name
Oost-Europa, en anderzijds met de slechte ontwikkeling van de grutto in Nederland. Of dat laatste ook
geldt voor de Zeeuwse grutto is onzeker, al lijkt het mee te vallen.
Het mannetje van de
grutto kiest zijn zitpost hoog
op een dampaal om alle
mogelijke onraad tijdig te
signaleren. Dat kan gewoon
een schaap in de wei zijn,
een argeloze passant, maar
ook een wezel of hermelijn.
(C. Jacobusse)
Plausibele oorzaken
Waar is de achteruitgang in
Nederland aan te wijten? Enkele
oorzaken zijn wel te benoemen. Zo
maakt de intensiverende landbouw
het gewone boerenland steeds min
der geschikt voor grutto's. Lagere
waterpeilen, vroeg maaien, gebruik
van kunstmest en bestrijdingsmid
delen en meer vee eisen allemaal
hun tol.
Toch is dat niet het hele verhaal,
want ook in veel natuurgebieden
gaat de grutto achteruit. De gebieds-
grootte is een belangrijke factor.
Veel gebiedjes van 10 of 15 hectare
kennen een weidevogeldoelstelling,
ook in Zeeland, maar in de praktijk
blijkt dat te klein voor het behoud
van een duurzame weidevogelstand.
In kleine gebieden spelen teveel
randinvloeden, zoals menselijke
verstoring, wateronttrekking en
predatie door kraaien en roofvogels.
Dat laatste hangt samen met een
toename in natuurgebieden en op het
platte land van bosschages die deze
vogels nestel- en uitkijkgelegenheid
bieden. Vooral het platteland is veel
minder open dan enkele decennia
geleden en dat speelt de predatoren
in de kaart. Willen weidevogels
voldoende weerstand kunnen bieden
aan zulke predatoren. dan schuilt
hun macht naast ruimte in het getal.
Slechts waar grotere aantallen bij
elkaar broeden zijn de vogels in staat
hun predatoren het jagen zo lastig
te maken dat die hun geluk elders
zoeken.
Wat ook een rol speelt in natuur
gebieden is de voedselsituatie.
Volwassen grutto's leven van bodem-
dieren zoals regenwormen en emel-
ten, die het talrijkst zijn in voedselrij
ke grond. Maar veel natuurgebieden
worden niet bemest en het gemaaide
gras wordt onttrokken om een rijkere
