Teloorgang vogels
van het boerenland
■HU
Dit is het tweede deel van een drieluik over ontwikkelingen in de vogelstand. In het eerste deel
kwamen de moerasvogels aan de orde. Vooral dankzij een succesvol natuurbeleid floreren die als
nooit tevoren. De boerenlandvogels die we in dit artikel bespreken, staan er heel wat slechter voor.
Een analyse aan de hand van twee achtereenvolgende rode lijsten.
I nn
4 De gele kwikstaart vinden
we zowel op akkers als in
weilanden, (c. Jacobusse)
Een spotvogel;
veelvoorkomende
boerenerfbewoner.
(C. Jacobusse)
Boerenlandvogels
Wat zijn boerenlandvogels? Het is
geen officieel onderscheiden cate
gorie vogels, maar iedere vogelaar
weet wel zo'n beetje wat ermee
bedoeld wordt. Het zijn vogels
waarvan het voorkomen nauw ver
bonden is met het agrarisch gebruik
van het buitengebied. Weidevogels
bijvoorbeeld horen er zonder meer
bij. hoewel kieviten soms massaal
op braakliggende industrieterreinen
broeden en scholeksters bijvoorbeeld
ook volop in de duinen voorkomen.
Die twee voorbeelden geven al aan
dat het onderscheid niet scherp is.
Daar komt nog bij datje de vogels
van het boerenland op hun beurt
ook weer kunt onderverdelen in bij
voorbeeld akkervogels, weidevogels
en zelfs erfvogels. En tussen die
groepen treedt ook nog eens overlap
op. De veldleeuwerik bijvoorbeeld
is zowel een weidevogel als een
akkervogel net als de graspieper en
kievit. Dat alles maakt het noodza
kelijk aan te geven over welke vogels
dit artikel precies gaat. Ook al kan
tegelijkertijd gezegd worden dat
hierover onder vogelaars een grote
mate van consensus bestaat.
Historische data
Van de 31 soorten die in tabel 1
genoemd worden, zijn er twee die in
Zeeland vanouds nauwelijks voor
komen, namelijk de kwartelkoning
en de grauwe kiekendief (daarom
tussen haakjes). De geelgors, de
grauwe gors en de kemphaan zijn
in Zeeland in de voorbije decennia
uitgestorven (vandaar het kruis)
en een groot aantal andere soorten
laat een fikse achteruitgang zien.
De achteruitgang van boerenland
vogels speelt voor sommige soorten
al heel lang. De patrijs ging al vóór
de Tweede wereldoorlog achteruit
en de neergang van de kemphaan
zette zich direct na die oorlog al in.
Vogels als graspieper, veldleeuwerik
en huismus zijn juist pas de laatste
decennia gekelderd.
Rode lijsten van 1994 en 2004
Een goede manier om te kijken hoe
vogelsoorten er voor staan, is het
raadplegen van de rode lijst. Soorten
waarvan de populatie achteruit
gaat of anderszins bedreigd wordt,
worden vermeld op de rode lijst. Van
de 31 soorten uit tabel 1 staan er 22
Zeeuws Landschap
