kaveling aangepakt. Met grote gevolgen voor het landschap, stelt Beenhakker. 'De vooroorlogse ruilverkaveling bij Eede, waarbij het prachtige heggenlandschap van het Meetjesland werd opge ruimd. was vergeleken met de herverkaveling Walcheren maar kinderspel. Walcheren was de Tuin van Zeeland. De herverkave ling veranderde de plattegrond van het landschap enorm. Als je het puur vanuit het landschap bekijkt, niet ten goede. Veel heg gen. veel smalle kronkelweggetjes en veel doorlopende zoekweggetjes verdwenen. Landbouwbedrijven werden vergroot, wegen langs nieuwe tracés aangelegd. Een volkomen ander land. Het intieme was eruit. Gelukkig was er bij de bestuurders de wil om de schoon heid van Walcheren te herstellen, ze wilden er weer wat moois van maken. Zo was er aandacht voor de structuur van de beplanting. De krekengebieden werden beplant aan de hand van een landschapsplan. In plaats van heggen langs de per celen, kwam er beplanting langs de wegen. Je kreeg weer iets van het intieme terug. Ook is men zo ver standig geweest om, net als vroeger, de lage delen van het eiland niet te beplanten.' Zuinigheid - herinrichting van het landschap mocht niet te veel grond kosten - leidde ertoe dat de kre kengebieden kleiner en de bermen van de wegen smaller werden dan gepland. Dat bevorderde de goede groei van de beplanting niet. De provincie haalde een streep door het plan om langs de doorgaande pro vinciale wegen iepen te planten, met als excuus de verkeersveiligheid. De ramp van 1953 De Februariramp 1953 veroorzaakte elders in de provincie een her- haaleffect. Omdat de meeste dijk doorbraken snel werden gedicht, ontstonden er geen kreken. Behalve op de drie moeilijke sluitgaten bij Kruiningen, Serooskerke en Ouwerkerk. Beenhakker: 'Dat zijn de enige plekken waar duidelijke lit tekens zijn gebleven. De landschap pelijke schade viel in feite mee. De vraag is ook of je wel van schade moet spreken. Wat zijn de mooie landschapselementen in Zeeland? De kreken. We kregen er een aantal mooie kreken bij, net als trouwens na de inundatie op Walcheren.' Wel een enorm nadeel noemt Beenhakker het kwijtraken van het hele bomenbestand. 'En de natuur, waaronder de vogels, heeft er zeker onder te lijden gehad. De oude structuur van het land was in de meeste overstroomde gebieden, net als op Walcheren, helemaal kapot. Rond Wolphaartsdijk en op Noord- Beveland was de schade minder groot.' Weer herverkavelen Het antwoord was andermaal herverkaveling. Met waarschijn lijk de kortste wet uit de vader landse geschiedenis. In slechts één artikel werd bepaald dat in de overstroomde gebieden een herver kaveling moest worden uitgevoerd. Die heeft op Schouwen-Duiveland nóg meer teweeg gebracht dan op Walcheren, meent Beenhakker. 'Er verdween veel van wat nog te red den was geweest, bijvoorbeeld de hele structuur in de Prunje. Kleine dorpen en gehuchten werden niet herbouwd, zoals Duivendijke, Eikerzee, Nieuwerkerke Schutje, Capelle en Moriaanshoofd. De her verkaveling heeft meer schade aan het landschap toegebracht dan de ramp zelf.' Beenhakker merkt op dat op Tholen met de herverkaveling grotendeels hetzelfde gebeurde. 'Eén uit gangspunt was anders. Bijna alle binnendijken zijn daar behouden. Dat is een essentieel verschil met Schouwen-Duiveland. Het kwam mede door de sfeer in de herver kavelingscommissie en op Tholen bestonden die kleine dorpjes niet.' Een direct gevolg van de Februariramp was de uitvoering van het Deltaplan. Beenhakker wijst erop dat de impact daarvan op het Zeeuwse landschap veel groter is dan van de oorlogsinundatie 1944 en de watersnood 1953. 'Dat was een revolutie, een erg radicaal plan. Het heeft voor eeuwen de kaart van Zeeland opnieuw bepaald.' R. Antonisse is journalist en lid van de redactie van Zeeuws Landschap a Den Inkel, de beboste weel oostelijk van Kruiningen, is een overblijfsel van de watersnoodramp van 1953. (C. Jacobusse) Een voorbeeld van een typische weel is de Brilletjesweel nabij Nisse. Het is een litteken van een oude dijkdoorbraak. (C. Jacobusse) Zeeuws Landschap

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 2010 | | pagina 11