r
-•
de muskusratteninvasie en
bleek vrijwel elke kikkerput
door muskusratten bewoond te
zijn. Het gevolg was modderig
water zonder vegetatie. Tot
overmaat van ramp bleken vele
poelen ineens stekelbaarzen te
bevatten, die hevig prederen op
larven en eieren van kikkers.
Met de hulp van de muskusrat
tenvanger werden stelselmatig
alle poelen bezocht en de ratten
gevangen. Aanvankelijk was
het dweilen met de kraan open,
maar door stug volhouden kre
gen we het probleem onder de
knie en het water helder. De
stekelbaarzen (en eventuele
andere vissen) zijn uit de put
ten verwijderd en overgeplaatst
naar andere wateren.
Doorzettend herstel
De rijke watervegetatie keerde
terug en daarmee de boomkik
kers. In 2002 kwam hun aantal
voor het eerst boven de 500
roepende dieren uit, maar de
verspreiding bleef nog steeds
beperkt tot de drie leefgebieden.
Die boden kennelijk nog wel
voldoende huisvestingsmogelijk
heden.
In het kader van de EHS
zijn na 2000 nieuwe leefge
bieden aangelegd, zoals de
Vienkenist, Driekoker, Versche
Polder, Willem Leopoldpolder,
Zwinpolder en Fort Berchem.
Het Cadzandse en de
Retranchementse leefgebied is
aaneengesloten. Wanneer zouden
ze zich in het onbekende terrein
wagen? Een paar zwervende man
netjes werd in 2007 en 2008 korte
tijd in de Versche Polder en de
Willem Leopoldpolder gehoord.
Het bleken nog alleen mannelijke
dieren te zijn. In 2009 was het
dan zo ver en werden voor het
eerst in de Willem Leopoldpolder
larven aangetroffen. Een nieuwe
Boomkikker 1990-1993
Boomkikker 2010
m-
Legenda
Legenda
aantal
aantal
1-Sexx
1-5 exx
6-25 exx
6-25 exx
>25 exx
25 exx
mijlpaal! Wat zou 2010 brengen?
De winter van 2009-2010 was
eerst nat, daarna vooral lang,
besneeuwd en koud. Hoe zouden
ze uit de winterslaap komen?
De populaties van de in maart
paaiende bruine kikkers en
gewone padden bleken meer dan
gehalveerd. In april was het een
paar dagen warm weer; 's nachts
zelfs nog zoel. De boomkikkers
waren wakker, lieten zich eerst
nog aarzelend horen, maar bin
nen twee dagen zwol hun aantal
aan. Dat moet worden De figu
ren 2a en 2b tonen het verschil
in verspreiding tussen 1993 en
2010 en maakt duidelijk dat
de boomkikker zich inmiddels
tussen Cadzand en Sluis weer
aardig laat horen. Achter het
Zwin galmde in 2010 vijf dagen
het mooiste koor van Nederland.
En het zachte weer heeft hun
avonturiergeest opgeladen. De
Willem Leopoldpolder lijkt nu
echt veroverd (figuren 2a en
2b). Het verbinden van natuur
gebieden werkt echt. Ook in de
richting van Sluis zijn er stap
pen gezet. We zien een bolwerk
opbloeien in het Vienkenist, de
Driekoker lijkt definitief gekolo
niseerd en de voorhoede is bij de
Zwinbrug gearriveerd.
It takes courage
De volgende stap is een hele
grote sprong: de verbinding
maken met de noodlijdende
populatie van Aardenburg. Veel
stepping stones moeten nog in
dit 'no frogs land' aangelegd
worden, en dan nóg moeten ze
talrijke hindernissen overwin
nen. Maar, als ze elkaar op lome
vochtige nachten in het midden
van de bruidstijd kunnen horen,
dan durven ze aan elke oversteek
te beginnen.
Figuren 2a en 2b
Plaatsaanduidingen van de
waarnemingen in de begin
jaren '90 en 2010.
De verspreiding is duidelijk
toegenomen.
R. Beijersbergen is stafmedewer
ker projecten van Stichting Het
Zeeuwse Landschap
Dank aan de collega's en streek
herpetologen die ondersteuning
verleenden bij de nachtelijke expe
dities en voor het vervaardigen van
de figuren.
De jeugd heeft de
toekomst, en die lijkt voor
deze boomkikker in
West-Zeeuws-Vlaanderen
zo verkeerd nog niet.
(F. Schenk)
Zeeuws Landschap 17
