UILEN KIJKEN...
OOK IN ZEELAND
Uilen spreken tot de verbeelding. Volgens psychologen omdat mensen er kenmerken
van zichzelf in menen te herkennen. Met hun ronde kop en naar voren gerichte ogen
hebben uilen onmiskenbaar verwantschap met het menselijk gelaat.
Ook hun nachtelijke levenswijze en geheimzinnige bestaan spreken tot de verbeelding,
al zorgen ze er ook voor dat weinig mensen ooit in het wild een uil in levenden lijve
gezien hebben. Toch is die kans ook in Zeeland, volop aanwezig.
OVER BOS-EN KERKUILEN
Foto's
Links een velduil en
rechts een bosuil.
(C. Jacobusse)
Door Chiel Jacobusse
Een polderweggetje op Schouwen-Duiveland op een
late wintermiddag. Een rij van zeven auto's, portier
raam open waaruit een lange lens naar buiten steekt.
Enkele andere auto's rijden stapvoets rond, ook met
de camera paraat. Ineens wordt duidelijk waarom.
Boven een stoppelveld zijn drie uilen op muizenjacht,
niet gehinderd door alle aandacht. Soms landen ze
vlakbij de weg.
De camera's klikken in razend tempo.
Natuurfotografen komen van heinde en verre om het
schouwspel vast te leggen. Het gaat om velduilen die
hier al jaren hun vaste overwinteringstek hebben en
deze plek is min of meer bij toeval bekend geworden
in het fotografencircuit. Er zijn in Zeeland diverse
andere plaatsen waar hetzelfde te zien valt, maar de
plekken zijn maar bekend bij enkelen en die houden
ze zorgvuldig geheim. File rijden om vogels te kijken
doet afbreuk aan de lol.
De aandacht voor de velduil geeft enerzijds aan hoe
populair het vogels kijken in Nederland geworden is,
maar illustreert meteen de deplorabele toestand van
de velduil. Enkele decennia geleden kon je op iedere
willekeurige plaats in de delta velduilen zien.
Een stevige winterwandeling langs de zeedijk
volstond. Ook als broedvogel was de velduil langs de
deltawateren, in de duinen en ook wel in de polders
te vinden. Die tijd lijkt voorbij, want de velduil is -
waarschijnlijk als gevolg van het warmer wordende
klimaat- enorm achteruit gegaan en als broedvogel
zo goed als verdwenen. De velduil is de soort die
het vaakst overdag op jacht gaat, soms al vanaf een
uur of drie in de middag. Zijn naam is uitstekend
gekozen, net als die van de bos- en kerkuil, want de
velduil verblijft bij voorkeur in het open veld en kiest
zijn roest- en nestplaats op de grond. Zijn voornaam
ste prooien zijn veldmuizen en in mindere mate
aardmuizen. Tijdens een veldmuizenplaag bij de
Kreekrak zag ik er ooit ruim veertig tegelijk jagen.
De bosuil is in allerlei opzichten de tegenpool van
de velduil. Hoewel de vogel vooralsnog alleen in
Zeeuws-Vlaanderen en de Schouwse duinen voor
komt, lijkt het een kwestie van tijd voordat hij ook
de rest van Zeeland verovert. Althans, voor zover
er bomen en bossen zijn. De bosuil jaagt alleen 's
nachts en leeft van alle soorten veruit het meest
verborgen. Behalve tijdens de balts, die vooral in de
wintermaanden plaatsvindt. De vogels laten dan
elke nacht hun luidruchtige hoe-hoe, gevolgd door
een beverig oe-oe-oe-oe-oe-oeoe, horen en zijn
dan makkelijk op te sporen. De roep is makkelijk
te imiteren, maar dat is niet zonder risico. Bosuilen
kunnen er zeer agressief op reageren en de imitator
ZEEUWS -16-LANDSCHAP
