RESTAURATIE VAN DE KRUISDIJKSCHANS ROEREN IN DE KEUKEN VAN HET KUSTLABORATORIUM relateren, kun je zien welke soorten voor- of achter uit gaan en welke gemeenschappelijke eisen ze stellen. Dat geeft je een gevoel of je het als beheer der goed doet of niet. De eerste blik op de meest recente tabel levert in het geval van Ter Hooge een verklaarbaar beeld op. Soorten als koolmees, boomkruiper en grote bonte specht nemen breiden uit, terwijl fitis en tuinfluiter afnemen. Dit illustreert dat het bos ouder wordt en het aantal holtes in oude bomen toeneemt. En dat het struweel langs bosran den nog wel wat uitgebreid kan worden. Inzicht dat we gebruiken voor de volgende beheerplanperiode. Wannes Castelijns In 2010 heeft Het Zeeuwse Landschap Kruisdijk- schans gekocht, gelegen tussen Aardenburg en Sluis. Dit bolwerk uit 1640, gelegen op een oude oeverwal, maakt deel uit van de Staats Spaanse Linies en is cultuurhistorisch en landschappelijk zeer waardevol. Bijzonder is dat er nog restanten aanwezig zijn van een oude gevechtstoren met zijn muren van 66 cm dik. In 1762 verloor de Kruisdijkschans zijn taak als verdedigingsobject en werd door de Raad van State verkocht aan Pieter Hennequin, met de verplichting de schans te ontmantelen. Hennequin liet de wallen deels slechten en de binnen- en buitengracht deels dempen. De toren liet hij ombouwen tot een klein landhuis, waarbij de plattegrond van de toren de grondvorm van het huis bepaalde met zijn vrij korte muren van ongeveer 6,5 m. In de 19e eeuw, zijn aanbouwen tegen de 17e eeuwse toren geplaatst. Tot 1916 werd de Kruisdijkschans als buitenplaats gebruikt en vanaf 1920 werd hij bewoond door boeren en gebruikt als boerderij. Die periode eindigde in 1995 en sindsdien staan huis en schuren leeg. Het Zeeuwse Landschap gaat de Kruisdijkschans in oude glorie herstellen. Het zwaar vervallen woonhuis wordt eerst gerestaureerd en geschikt gemaakt voor permanente bewoning. Onlangs is de restauratie ervan aanbesteed. De herstelwerken zullen naar verwachting een halfjaar duren. Na het woonhuis volgt de boerenschuur, die een voorlichtingsfunctie krijgt. Ook de beplanting wordt aangepast en over de buitenwal wordt een wandel route aangelegd. Bij de restauratie en verbouw van dit object worden zowel de kenmerken van de fortificatie-fase, als die van de landhuisfase hersteld. Als alle herstel- en inrichtingswerken op de Kruisdijk schans zijn uitgevoerd, zullen we er zeker een open dag organiseren. Gert-Jan Buth Op dinsdagmiddag 4 oktober kregen omwonenden de kans vroegtijdig in de keuken van het Kustlabora- torium te kijken én commentaar te leveren. Als je het project zou beschouwen als het samenstellen van een recept, dan zijn de bewoners betrokken bij een eerste test daarvan. Zij hebben de ruimte gekregen ingrediënten aan te passen of extra toe te voegen. Het Zeeuwse Landschap hecht groot belang aan de inbreng van de omwonenden, want zij zullen immers dagelijks geconfronteerd worden met het resultaat. Als dat hen gelukkig stemt, is het een meerwaarde voor de streek. Afgelopen maanden hebben diverse deskundigen gebrainstormd hoe het Kustlab er uit zou kunnen zien. Omdat er nog heel veel onderzoeken lopen die de uiteindelijke inrichting in belangrijke mate kunnen beïnvloeden, is de huidige schets niet veel meer dan een aanzet voor ontwerp. Komende maanden zal er stukje bij beetje meer duidelijkheid komen over de (on)mogelijkheden, waarmee het plan steeds een stukje concreter wordt. De bewoners vinden dat voorkomen moet worden dat de aquacultuurzone een industriële uitstraling krijgt en bleken veel waarde te hechten aan een goed verkeersplan. Ze waren positief over het feit Foto dat in het project ruimte blijft voor agrarische Locatie kustlab activiteiten, zoals bijvoorbeeld het inscharen van nabijBurgsluis. koeien door een veehouder uit de buurt. Waar (C. Jacobusse) mogelijk zal aan de wensen van de omwonenden gehoor gegeven worden. Nanda van den Berg ZEEUWS -25-LANDSCHAP

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 2011 | | pagina 29