RESTAURATIE VAN DE KRUISDIJKSCHANS
ROEREN IN DE KEUKEN
VAN HET KUSTLABORATORIUM
relateren, kun je zien welke soorten voor- of achter
uit gaan en welke gemeenschappelijke eisen ze
stellen. Dat geeft je een gevoel of je het als beheer
der goed doet of niet. De eerste blik op de meest
recente tabel levert in het geval van Ter Hooge
een verklaarbaar beeld op. Soorten als koolmees,
boomkruiper en grote bonte specht nemen breiden
uit, terwijl fitis en tuinfluiter afnemen. Dit illustreert
dat het bos ouder wordt en het aantal holtes in oude
bomen toeneemt. En dat het struweel langs bosran
den nog wel wat uitgebreid kan worden. Inzicht dat
we gebruiken voor de volgende beheerplanperiode.
Wannes Castelijns
In 2010 heeft Het Zeeuwse Landschap Kruisdijk-
schans gekocht, gelegen tussen Aardenburg en
Sluis. Dit bolwerk uit 1640, gelegen op een oude
oeverwal, maakt deel uit van de Staats Spaanse
Linies en is cultuurhistorisch en landschappelijk zeer
waardevol.
Bijzonder is dat er nog restanten aanwezig zijn van
een oude gevechtstoren met zijn muren van 66 cm
dik. In 1762 verloor de Kruisdijkschans zijn taak als
verdedigingsobject en werd door de Raad van State
verkocht aan Pieter Hennequin, met de verplichting
de schans te ontmantelen. Hennequin liet de wallen
deels slechten en de binnen- en buitengracht deels
dempen. De toren liet hij ombouwen tot een klein
landhuis, waarbij de plattegrond van de toren de
grondvorm van het huis bepaalde met zijn vrij korte
muren van ongeveer 6,5 m. In de 19e eeuw, zijn
aanbouwen tegen de 17e eeuwse toren geplaatst.
Tot 1916 werd de Kruisdijkschans als buitenplaats
gebruikt en vanaf 1920 werd hij bewoond door
boeren en gebruikt als boerderij. Die periode
eindigde in 1995 en sindsdien staan huis en schuren
leeg.
Het Zeeuwse Landschap gaat de Kruisdijkschans in
oude glorie herstellen. Het zwaar vervallen
woonhuis wordt eerst gerestaureerd en geschikt
gemaakt voor permanente bewoning. Onlangs is de
restauratie ervan aanbesteed. De herstelwerken
zullen naar verwachting een halfjaar duren.
Na het woonhuis volgt de boerenschuur, die een
voorlichtingsfunctie krijgt. Ook de beplanting wordt
aangepast en over de buitenwal wordt een wandel
route aangelegd. Bij de restauratie en verbouw
van dit object worden zowel de kenmerken van de
fortificatie-fase, als die van de landhuisfase hersteld.
Als alle herstel- en inrichtingswerken op de Kruisdijk
schans zijn uitgevoerd, zullen we er zeker een open
dag organiseren.
Gert-Jan Buth
Op dinsdagmiddag 4 oktober kregen omwonenden
de kans vroegtijdig in de keuken van het Kustlabora-
torium te kijken én commentaar te leveren. Als je het
project zou beschouwen als het samenstellen van
een recept, dan zijn de bewoners betrokken bij een
eerste test daarvan. Zij hebben de ruimte gekregen
ingrediënten aan te passen of extra toe te voegen.
Het Zeeuwse Landschap hecht groot belang aan de
inbreng van de omwonenden, want zij zullen immers
dagelijks geconfronteerd worden met het resultaat.
Als dat hen gelukkig stemt, is het een meerwaarde
voor de streek.
Afgelopen maanden hebben diverse deskundigen
gebrainstormd hoe het Kustlab er uit zou kunnen
zien. Omdat er nog heel veel onderzoeken lopen die
de uiteindelijke inrichting in belangrijke mate
kunnen beïnvloeden, is de huidige schets niet veel
meer dan een aanzet voor ontwerp. Komende
maanden zal er stukje bij beetje meer duidelijkheid
komen over de (on)mogelijkheden, waarmee het
plan steeds een stukje concreter wordt.
De bewoners vinden dat voorkomen moet worden
dat de aquacultuurzone een industriële uitstraling
krijgt en bleken veel waarde te hechten aan een
goed verkeersplan. Ze waren positief over het feit Foto
dat in het project ruimte blijft voor agrarische Locatie kustlab
activiteiten, zoals bijvoorbeeld het inscharen van nabijBurgsluis.
koeien door een veehouder uit de buurt. Waar (C. Jacobusse)
mogelijk zal aan de wensen van de omwonenden
gehoor gegeven worden.
Nanda van den Berg
ZEEUWS -25-LANDSCHAP