HOEVE VAN DERMEULEN
I
ERFGOED IN HET CULTUURLANDSCHAP
DRIE PIJLERS Het project Hoeve van der Meulen
berust op drie pijlers: in de eerste plaats het behoud
en herstel van de boerenlandnatuur in zo compleet
mogelijke vorm. Dat wil zeggen van de kerkuil op de
schuurzolder, de bunzing die op het erf leeft, tot de
Nanda van den Berg en Chiel Jacobusse
Voortschrijdende inzichten in het beheer van landbouwgronden en met name de intrede van
de mechanisatie hebben er voor gezorgd dat de laatste decennia het landschap drastisch
veranderde. De bonte lappendeken van de eerste helft van de 20e eeuw is verkaveld in een
strak en rationeel landschap met grootschalige percelen en rechte lijnen. Een verandering die
goed was voor de productie van de landbouw, maar als keerzijde een sterke verarming van het
landschap kende. Landschapselementen als hoogstamboomgaarden, heggen, overhoekjes en
geriefhout verloren hun nut, slootjes en greppels werden gedempt en elke centimeter wordt
benut ten gunste van de productie. Ook zijn oude gewassen in onbruik geraakt door onder
andere specialisatie en wereldhandel. De flora en fauna van het boerenland heeft het zwaar te
verduren gekregen. Veel akkeronkruiden zijn nagenoeg uitgestorven en akker- en weidevogels
nemen in ras tempo af.
Het platteland is niet alleen grootschaliger
geworden, tegelijkertijd werd het ook minder
toegankelijk. De arbeidersploegen die vroeger de
velden bevolkten, zijn vervangen door enorme
machines die in een halve dag het werk opknappen
waar vroeger wekenlang met man en macht
aan gewerkt werd. Het netwerk van paadjes en
wegelingen is vervangen door een beperkte
en Zeeland staat bekend als een rampgebied als het
gaat om het behoud van historische boerderijen.
Al die veranderingen waren voor Het Zeeuwse
Landschap aanleiding om in te zetten op behoud
en herstel van Hoeve van der Meulen in 's-Heer
Abtskerke. Deze kwam te koop nadat de laatste
eigenaar, zonder directe afstammelingen, was
overleden. De ambitie was niet nieuw: al langere
Foto
Juni 2009:
de gerestaureerde
boerderij
(Nanda van den
Berg)
hoeveelheid strakke, rechte wegen en zomaar door
de velden struinen, zoals dat vroeger mogelijk was,
is er niet meer bij.
De efficiencyslag heeft zich niet beperkt tot de
weiden en akkers; ook de bebouwing is drastisch
veranderd. Oude boerenschuren zijn vervangen
door loodsen van damwand en ander modern
materiaal; oude bijgebouwtjes als bakketen,
schaftkotjes etc. zijn radicaal verdwenen. Het
gebouwd historisch erfgoed verdwijnt meer en meer
tijd keken we uit naar mogelijkheden om meer te
doen voor het behoud van de waarden van het
boerenland, inclusief het bebouwde erfgoed. Hoeve
van der Meulen was dé gelegenheid om die ambitie
voor het eerst gestalte te geven.
i
ZEEUWS -16-LANDSCHAP