UITDAGING Duinen geven een gevoel van ruimte. Wanneer je een pad de duinen in volgt dat enigszins slingert, ontstaat al snel een indruk dat het wel eens een heel uitgestrekt gebied zou kunnen zijn. In de laagtes ontnemen hellingen en struweel een vrij uitzicht naar de verte, oriëntatie wordt bemoeilijkt. Er volgt een doorkijkje naar een volgende vallei, maar het blijven als het ware verschillende op elkaar volgende ruimtes, verbonden door een pad. Op een duintop openbaart zich plotseling de werkelijke uitgestrektheid. Duinen geven rust. In de laagtes tussen de duinen heerst beschutting. Wegen met gemotoriseerd verkeer zijn er niet, evenmin als gebouwen, hoogspanningsmasten, lantarenpalen. Er overheerst een ander achtergrondgeluid dan de meesten van ons gewend zijn. Niet het verkeer, maar de wind bepaalt watje hoort. In de laagtes is het stil, op de hellingen ruisen de bomen, boven op het duin is de branding soms hoorbaar. VEEL VOORZIENINGEN VOOR BEZOEKERS Allereerst vormen de duinen de overgang tussen het land waar de mens domineert en het zoute water waar de natuur heer en meester is. Wie bij de entree Oranjezon binnengaat, passeert eerst de industrieel vormgegeven gebouwen van het pompstation en de winkanalen. Terwijl de bezoeker de polder steeds verder achter zich laat, wordt het duidelijk dat in de duinen de natuurlijke processen flink hun gang kunnen gaan. Rechte perceelsgrenzen veranderen in kronkelende paadjes. Eenvormige akkers maken plaats voor golvende duinen. Uniforme gewassen worden ingeruild voor grillige bomen en scheefgegroeid kreupelhout. Met iedere stap dieper de duinen in worden de verschillen met het achterland groter. En dan op een gegeven moment elke keer weer die mooie verrassing: de zee in zicht. Duinen zijn in allerlei opzichten afwisselend. Door het reliëf zijn er veel gradiënten. De vochttoestand van de bodem varieert er van kurkdroog zoals op De Blinkert, tot plekken met permanent zoet water zoals in de Kaalkoppias. Zuidhellingen zijn warmer dan de noordzijden, kalkgehalten variëren. Dit alles heeft zijn weerslag op de vegetatie, waardoor het landschap nog diverser wordt. In Oranjezon wisselen loofbossen en naaldbossen elkaar af. Er zijn ondoordringbare duindoornstruwelen, en er zijn schrale duingraslandjes met soorten als zandzegge, rendiermos, driedistel, walstrobremraap en duinviooltje, die gebonden zijn aan het droge duin. Er zijn kale zandige plekken en duinvalleien die 's winters onder water staan. In deze natte duinvalleien groeien soorten als parnassia, fraai duizendguldenkruid, geelhartje en rietorchis. In Oranjezon komen 130 verschillende soorten vogels voor, waarvan er 65 soorten er broeden. Bijzondere soorten zijn nachtegaal, boompieper, boomleeuwerik, goudvink, havik en sperwer. Het beheer van een duingebied als Oranjezon is veelomvattend. De grote uitdaging voor Het Zeeuwse Landschap is om zo veel mogelijk bezoekers van dit moois te laten genieten en tegelijkertijd de natuurwaarden te behouden en verder te ontwikkelen. Nog niet zo gek lang geleden was openstelling voor het publiek niet vanzelfsprekend. Er werden door de voormalige beheerder Delta NV ieder jaar 600 jaarkaarten uitgegeven die een beperkte groep mensen het exclusieve recht gaven te wandelen in Oranjezon. De laatste jaren is het zo dat de bezoekersaantallen in Oranjezon jaarlijks met zo'n 10% toenemen en dat we nu naar schatting 50.000 bezoekers verwelkomen. Reacties in het gastenboek laten zien dat het gebied in hoge mate gewaardeerd wordt. Het Zeeuwse Landschap wil iedere bezoeker rust en ruimte gunnen en het gevoel meegeven op een speciale plek te zijn. Het padenstelsel wordt daarvoor op dit moment aangepast en van nieuwe bewegwijzering voorzien. Het aantal wandelroutes wordt uitgebreid naar vijf, met lengtes variërend van 2,5 tot 7 kilometer. Ook is onlangs in het dennenbos de bouw van de uitkijktoren afgerond. Het is een prachtige uitkijkpost geworden, van waaruit bij goed weerWestkapelle, Vlissingen, Veere, Schouwen en de Stormvloedkering te zien zijn. Dankzij financiële bijdragen van de provincie Zeeland en de Nationale Postcodeloterij kon de toren gerealiseerd worden. Twee van de vijf wandelroutes voeren langs de toren. In het beheer passen wij maatregelen toe die effectief zijn, maar tevens zo natuurlijk mogelijk aandoen. Het vegetatiebeheer bijvoorbeeld verloopt grotendeels door middel van begrazing. De Shetlandpony's zorgen voor prachtig korte duinvegetaties. Het is bovendien een mooi gezicht om de kudde door het duin te zien trekken. Sinds enkele jaren wordt er ook een schaapskudde ingezet. De schapen houden de duinvegetatie kort op plekken waar de pony's niet kunnen komen, en eten meteen Amerikaanse vogelkers op, een ongewenste soort die de natuurlijke vegetaties verdringt Voorheen werd hier een tijd lang vooral gemaaid, maar het beeld dat de schapen achterlaten is vele malen beter, zonder scherpe overgangen tussen gemaaide en niet-gemaaide grassen. Wie het geluk heeft de schaapskudde tegen het lijf te lopen is een mooie ervaring rijker. Uiteraard willen we ook in de toekomst verder werken aan de balans tussen enerzijds toegankelijkheid en beleefbaarheid, en anderzijds natuurwaarden en rust. Het is altijd weer bijzonder om een groepje damherten in Oranjezon tegen te komen. Die'trefkans'gunnen we iedereen. Dat kan alleen als er een zekere mate van rust in het gebied is. Anderzijds is het ook prettig om via een veilige en makkelijke weg het strand te kunnen bereiken. Wij willen daarom het strandpad dat door Oranjezon loopt tot aan de grote trap, flink opknappen en geschikt maken voor fietsers en hulpverleningsdiensten. Ook de trap zelf zal vervangen moeten worden voor een breder en veiliger exemplaar. Daarmee blijft voor iedereen de mogelijkheid bestaan om de ene keer te kiezen voor een snelle verbinding naar een dagje strand, en bij een volgend bezoek voor een uitgebreide wandeling de duinnatuur in te gaan. Foto Damherten (Niels de Schipper) ZEEUWS - 9-LANDSCHAP

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Landschap | 2011 | | pagina 9