AMFIBIEËN OP DE WEG TERUG
Amfibieën lijken rechtstreeks weggelopen uit de prehistorie. Ze hebben allerlei opmerkelijke
eigenschappen die je elders in het dierenrijk niet meer vindt, zoals bijvoorbeeld huid-ademhaling. Ook
spreken ze tot de verbeelding door hun uiterlijk. Zo doen sommige salamanders met hun forse rugkam
denken aan draken. Reden om eens te bezien wat er in Zeeland zoal rondzwemt, -springt of-brult.
IN ACTIE NA DE SLAAP
door Luciën Calle
ZEEUWS -1
l
Mannetjes van kikkers en padden lokken de dames
naar de waterkant met een koorzang. Mannetjes die
wat aan de late kant zijn, liften daarbij graag mee op
de rug van een vrouwtje. Ook bij de paring klemmen
de mannetjes zich vast aan hun vrouwtje wat de no
dige schermutselingen oplevert. Nadat de vrouwtjes
eieren hebben afgezet, storten de mannetjes daarover
hun sperma uit. Salamanders gaan subtieler te werk.
Als een echte heer wappert het mannetje al baltsend
met zijn staart wat geurstofjes naar vrouwlief. Als het
haar bevalt zet hij een spermaklompje af, waar zij later
overheen kruipt. Het vrouwtje neemt het sperma via
haar cloaca op. De bevruchting vindt dus inwendig
plaats. Daarna worden de eieren één voor één aan
waterplanten vastgemaakt, waaruit zich binnen korte
tijd larfjes ontwikkelen, zoals de kikkervisjes van pad
den en kikkers. De larven van salamanders hebben
uitwendige kieuwen, die als fijne waaiertjes achter de
kop hangen.
Als de eieren zijn afgezet, brengen volwassenen amfi
bieën de rest van de zomer en het najaar door op het
land. Een goed leefomgeving bestaat uit een kleinschalig
landschap met veel structuur in de vegetatie, zoals ruige
vegetatiestroken, kleine bosjes, braamstruweel en voch
tige laagtes. De groene kikker is de uitzondering op de
regel, omdat hij ook in de zomer graag in en direct rond
het water verblijft. Wanneer salamanders in de zomer
het land opkruipen verandert hun huid spectaculair.
-LANDSCHAP
Foto rechts
'Ontmoeting'
tussen een gewone
pad en een kleine
watersalamander,
's winters in een
bunker. (L Calle)
Foto onder
Alpenwater
salamander
(L Calle)
's Winters slapen amfibieën in beschutte ruimtes,
zoals verlaten muizenholen, kelders of bunkers.
Bij tellingen van winterverblijven van vleermuizen
worden vrijwel altijd kikkers, padden en salamanders
gezien. Soms wel tientallen exemplaren per bunker.
Opvallend is hoe goed ze kunnen klimmen, want
ze weten zelfs nauwe uitsparingen bovenaan steile
muren te benutten.
Foto links
Groene kikker.
(L. Calle)
In het voorjaar zoeken amfibieën water op voor de
voortplanting. Meestal zijn dat kleine geïsoleerde wa
tertjes zoals poelen, waarin het water snel opwarmt.
De algemenere soorten als gewone pad en bruine kik
ker nemen soms ook genoegen met ondiepe slootjes.
