VERSPREIDING EN TRENDS
BEDREIGINGEN
De schitterende uitdossingen van vooral de mannetjes
veranderen in onopvallende schutkleuren.
De jaren '60 en '70 van de vorige eeuw waren een
zwarte periode voor Zeeuwse amfibieën. Schaalver
groting van het landschap, het omzetten van holle
bollige weilanden in akkerland tijdens de ruilverka
veling, het kappen van hagen, dempen van poelen
en dergelijke, verkleinde hun leefomgeving. Groene
kikkers en kamsalamanders werden zeldzaam.
Soort
Alpenwatersalamander
Kamsalamander
Kleine watersalamander
Gewone pad
Rugstreeppad
Bastaardkikker
Boomkikker
Bruine kikker
Groene kikker complex**
Heikikker
Meerkikker
Voorkomen Trend Z-VI
Alleen op dekzand X
Zeldzaam, kleigebied X
Algemeen X
Algemeen 0 X
Matig algemeen - X
Matig algemeen X
Zeldzaam en regionaal X
Algemeen X
Matig algemeen X
Zeldzaam, Vroongronden 0
Matig algemeen X
Wal
Bev S-D Tho
X
X
X
X
X*
X
X
X
Foto
Mannetje
kamsalamander.
(L. Calle)
Tabel I. Overzicht van amfibiesoorten in Zeeland met een algemene aanduiding over hun voorkomen en specifieke aanwezig
heid in deelgebieden. Afkomstig uit Kroatië, Ongedetermineerde groene kikkers en hybriden, sterke toename, matige
toename, 0 stabiel in aantal, - matige afname.
In Zeeuws-Vlaanderen verdween de boomkikker, op
enkele kleine groepjes in het uiterste westen na. De rug
streeppad hield alleen in zilte en zandige terreinen stand.
De ommekeer kwam in de jaren'90 als gevolg van
gericht natuurbeheer. In het kader van de ecologische
hoofdstructuur (EHS) werden nieuwe natuurgebieden
aangelegd die met elkaar werden verbonden. Daarnaast
werden in het boerenland poelen en hagen aangelegd.
De populaties groeiden weer. In West-Zeeuws-Vlaanderen
beginnen de inrichtingsmaatregelen voor de boomkikker
de laatste jaren succes op te leveren. De populatie groeide
in korte tijd uit van 250 naar meer dan 1000 roepende
mannetjes. Opvallend is wel dat de soort zich nog steeds
bijna volledig 90%) in de natuurterreinen van Het
Zeeuwse Landschap bevindt.
Sommige soorten kregen een extra zetje in de rug door
dat tuincentra amfibieën gingen verkopen. Omdat de
herkomst van deze verhandelde dieren onzeker is, zijn er
waarschijnlijk ook dieren van elders geïntroduceerd. In de
duinen van Schouwen werden boomkikkers uit Kroatië
losgelaten. Deze onnatuurlijke populatie groeide sterk uit.
Onderstaande tabel vermeldt de algemeenheid, versprei
ding en trends voor verschillende soorten in Zeeland.
De landschappelijke teloorgang is nog niet volledig
hersteld en populaties van de meeste soorten zijn
ook nog niet terug op het oude niveau. De EHS wordt
wel verder uitgebouwd en er zijn ook specifieke
soortprojecten, zoals voor de boomkikker en kamsa
lamander. De gemeente Schouwen-Duiveland heeft
de uiterst zeldzame heikikker zelfs geadopteerd als
ambassadeursoort voor biodiversiteit. Toch zijn er
nog steeds bedreigingen, zoals toenemend verkeer
en isolatie van leefgebieden door wegdoorsnijding.
Daarnaast hebben sommige oprukkende exoten
het gemunt op amfibieën. Denk aan de zonnebaars,
de Turkse en de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft,
maar ook de exotische bruikikker. Een ander serieus
gevaar vormt de kleine opponent Batrachochytrium
dendrobatidis. Deze schimmel, die sinds 2007 ook in
Nederland en Vlaanderen is waargenomen, is wereld
wijd al veel amfibieën noodlottig geworden. Er is nog
geen bewijs van zijn aanwezigheid in Zeeland, maar
dat lijkt een kwestie van tijd. Kortom, de zorgen over
amfibieën zijn nog niet passé.
L. Calle is medewerker ecologie van stichting Het
Zeeuwse Landschap
i
ZEEUWS -15-LANDSCHAP
