SLECHTVALKEN IN DE
De Kanaalzone van Zeeuws-Vlaanderen is een bolwerk van de slechtvalk in Nederland.
Van de 120 broedparen in Nederland broeden er vijf in dit gebied. Gemeten naar het
oppervlak zou je dat aantal niet eens voor heel Zeeland verwachten. Maar waarom voelen
slechtvalken zich in de Kanaalzone zo goed thuis, wat eten ze en hoe komen ze aan de kost?
door Henk Castelijns en Wannes Castelijns
Foto
Slechtvalkvrouwtje.
(H. Castelijns)
Foto rechts
Een slechtvalk met
wat nog over is van
een prooi.
(H. Castelijns)
Tot 1990 was de slechtvalk in Nederland een on
regelmatige broeder, sindsdien broedt hij jaarlijks.
In 2000 waren er slechts zes broedparen en in
2012 al 120. In de twintigste eeuw waren er amper
slechtvalken, omdat ze werden bestreden (eerste
helft) of dood gingen aan gif (DDT en aanverwante
stoffen).
BROEDSUCCES
In Zeeland broedde het eerste paar in 2002 op de
centrale van Borssele. In 2013 ging het al om elf
tot dertien paar, waarvan vijf in de Kanaalzone. Het
eerste geslaagde broedgeval vond in 2004 plaats
bij Dow in Terneuzen. Dat jaar is ook een paar bij
Sas van Gent gesignaleerd, maar dat heeft niet
gebroed. Op beide locaties zijn nu tien jaar slecht
valken aanwezig. Bij Dow vlogen in die periode
27 jongen uit en bij Sas van Gent maar drie. Het
ene paar is dus het andere niet, of wellicht beter
gezegd: de ene locatie is de andere niet. Het is na
melijk vrijwel zeker dat het niet steeds om dezelfde
vogels gaat. Slechtvalken zijn weliswaar trouw aan
hun partner, maar worden niet zo oud. In het eer
ste levensjaar komt 60% om en daarna gemiddeld
25% per jaar.
Uilen en valken bouwen nooit een nest. Ze bren
gen zelfs geen sprietje nestmateriaal naar het nest.
Ze broeden op tweedehands nesten, in een (boom)
holte of op een rotswand. Slechtvalken geven de
voorkeur aan rotswanden. Hoge gebouwen in de
Kanaalzone worden ook geaccepteerd door deze
vogels, zeker als je er een nestkast plaatst.
JACHTTECHNIEKEN EN PROOIEN
Behalve een veilige broedplaats is voldoende
voedsel vereist. Ook daaraan is in de Kanaalzone
geen gebrek: duiven, spreeuwen en kraaiachtigen
genoeg. Deze staan allemaal op het menu van de
slechtvalk. Drie van de vier nestkasten zijn speciaal
geplaatst om duivenoverlast op de fabrieksterrei
nen tegen te gaan.
Slechtvalken zijn vogels van de open ruimte, ze ko
men nooit in het bos of tussen de bebouwing voor.
De vogel kiest grote open vlaktes of het luchtledige
boven bos of bebouwing als jachtterrein. Ze jagen
uitsluitend op vogels, die ze grijpen in de vlucht.
Zittende prooien die in groepen leven, jagen ze
eerst de stuipen op het lijf door er laag overheen te
vliegen. De groep vliegt op van de schrik. Intus
sen wint de slechtvalk hoogte, om zich even later
naar beneden te storten. Tijdens deze duikvlucht
worden snelheden bereikt tot ruim boven de 100
km/u. De valk gaat achter een van de verwarde
vogels aan. Zodra hij die te pakken heeft, gaat hij
ermee zitten om de prooi te doden. Dat gebeurt
door kneedbewegingen met de klauwen waarbij
ZEEUWS -24-LANDSCHAP
