JAAR VAN DE BODEM
LISDODDE Grote lisdodde.
kunnen Terra Maris tegen gereduceerd
tarief bezoeken.
Op 6 februari 2015 is het Internationale Jaar van
de Bodem van start gegaan. De opening voor
Zeeland van dit belangrijke themajaar vond plaats
bij Terra Maris. Gedeputeerde Carla Schönknecht
lanceerde hiervoor 'Ploon de regenworm'op een
symposium over de bodem. Met een levende
'Ploon'onder de microscoop heeft de gedeputeerde
ook het nieuwe Natuur Milieu LAB van Terra
Maris geopend. De sprekers Gijsbrecht Gunter, Jos
Willemsen en Jaco de Visser deelden hun visie op de
bodemontwikkelingen met de aanwezigen.
Tijdens een interactieve tuintocht zijn alle
activiteiten die in het kader van het Jaar van de
Bodem in Zeeland worden georganiseerd voor
het voetlicht gebracht. Ter afsluiting van deze
inspirerende ochtend trad Sven van Rijswijk,
directeur van Terra Maris, op met het Sliklied, dat
speciaal voor deze gelegenheid door Annelien bij de
Vaate is geschreven.
Kijk op www.zeeuwsbodemvenster.nl voor de
verschillende activiteiten die in Zeeland worden
georganiseerd.
Nicole Vermorken, NME Walcheren
Langs de vijvers in de landschapstuin groeien grote (L. Calle)
en kleine lisdodde. Beide soorten vormen na de
bloei de kenmerkende en bij veel mensen bekende
'(riet)sigaren'. Menigeen hield als kind zo'n sigaartje
in z'n mond en deed alsof dit een dikke bolknakker
was. Minder bekende streeknamen voor lisdodde
zijn'lampenpoetser'/kannenwasser' of'lampenra-
ger'. Deze namen verwijzen naar het gebruik van de
sigaren als handige spons of rager om de glazen kap
van een olielamp te poetsen. Ook grote egelskop
en heermoes staan wel bekend als'lampenpoetser'.
Heermoes werd echter gebruikt voor het metaal
werk van de lamp; de kiezelzuren in de plant laten
metaal weer mooi glimmen.
De bruine lisdodde-sigaren bestaan uit vruchtpluis
dat de plant na de bloei vormt. De mannelijke
'bloemkolf' is dan vaak al verdwenen. Deze geeft in
het voorjaar als de meeldraden rijp zijn veel stuif
meel af. Als je er per ongeluk tegen stoot komt er
een grote, gele wolk vrij. Deze overdaad aan stuif
meel wijst er op dat deze soort een windbestuiver is.
Planten die vooral door insecten bestoven worden
produceren veel minder en kleveriger stuifmeel. Het
zijn dan ook de windbestuivers als de genoemde
lisdoddes, maar ook grassen en sommige bomen die
bij mensen hooikoortsklachten veroorzaken.
In het najaar en de winter valt het bruine vruchtpluis
van de meeste sigaren volledig uiteen. Wat blijft
hangen gebruiken vogels dankbaar als nestvulling.
Ook zoeken in de winterperiode mezen en andere
vogels de lisdoddes af. Veel insecten brengen de
winter in lisdoddes door en vormen voor hen een
smakelijke hap. Verwondering..
Vroeger werden lisdoddes gebruikt als decoratie (C. Schaap)
in droogboeketten. Het is hierbij verstandig om de
sigaar in te spuiten met haarlak, om te voorkomen
dat een overdaad aan vruchtpluis vrijkomt. Al enkele
planten kunnen de vloer van een kamertje - ik
spreek uit ervaring - helemaal bedekken. Tegen
woordig is de lisdodde populair onder survivalfans
en mensen die uit de natuur willen eten. De jonge
scheuten en de binnenzijde van de wortelstokken
zijn eetbaar, het stuifmeel kan gebruikt worden als
basis in (survival)koeken en het droge pluis is bruik
baar als tondel bij het maken van vuur.
Erik Speksnijder
ZEEUWS -19-LANDSCHAP
