onverteerde voedsel resten, dat de kauwen er van
leven kunnen! Even gemakkelijk schakelen ze over
op visafval in de haven, net gezaaide bruine bonen of
maïs op de akker. Daarnaast zijn het struiners waaraan
vrijwel niets ontgaat. Een paasstukje met bloeiende
narcissen en een paar plastic eitjes in de tuin ontdek
ken ze binnen een paar uur. De eitjes zijn blijkbaar
overtuigend nagebootst. De kauwen hakken ze open,
om vervolgens pas te zien dat het nep is.
Op het menu van de kauwen staan vooral in de
menselijke omgeving flink wat eieren en jonge vogels,
getuige de vele telefoontjes die hierover bij Het
Zeeuwse Landschap binnenkomen. Je ziet ook wel
dat ze daarbij groepsgewijs te werk gaan. Een groepje
kauwen vliegt naar het nest van een kievit en de kievit
schiet meteen in de verdediging. Terwijl het echtpaar
kievit een paar belagers achtervolgt, doet de rest van
de groep zich tegoed aan de eieren of kuikens. Juist
omdat ze als groep samenwerken, zijn andere vogels
weerloos.
VERGUISD ÉN GELIEFD
Ook om zich te verdedigen gaan ze groepsgewijs te
werk. Bij de Westeindse Weel zag ik eens een vrouwtje
bruine kiekendief die een net vliegvlugge kauw te
pakken kreeg. Rond de roofvogel hing een enorme
wolk kauwtjes, waarbij zich ook een ekster en een paar
zwarte kraaien aansloten. In dit geval liet de kieken
dief zich niet van de wijs brengen. Zij doodde eerst
de jonge kauw en verdween met haar prooi achter de
horizon, luid uitgescholden door de groep kauwen die
pas na honderden meters afhaakte.
Vanwege hun agressie jegens andere vogels zijn
kauwtjes bij veel mensen impopulair. Maar dat is maar
één kant van het verhaal. Mensen halen vanouds kau
wen op jonge leeftijd uit het nest om ze vervolgens op
te voeden. Het is een wettelijk verboden, maar vrijwel
onuitroeibaar gebruik op het platteland. Tamme
kauwtjes raken heel erg gehecht aan hun baasje. Ze
vliegen met kinderen mee naar school en zitten op de
tijd dat de school weer uitgaat al op een lantaarnpaal
te wachten op hun eigenaar.
Hun guitige, zwarte pupillen die in zilverwitte kraal
oogjes staan geven de vogel een grappige uitstraling.
Hun grote intelligentie maakt ze tot ideale huisgeno
ten, die ook nog eens vrij makkelijk woordjes leren.
Maar de interesse kan ook anders zijn. De Belgische
literator Achilles Cools bestudeerde de kauwtjes
ZEEUWS - 7-
KWESTIE VAN PERSPECTIEF
Kun je het talrijk voorkomen van zo'n grappige, intel
ligente vogel een plaag noemen? Laten we het erop
houden dat dat afhangt van hoe je ernaar kijkt. Wie vol
treurnis het ene na het andere nest met jonge vogels
uit zijn tuin geroofd ziet worden, ziet iets heel anders
in die intelligente kraaloogjes dan de onderzoeker die
van de ene verbazing in de andere valt over de slimme
oplossingen die kauwen verzinnen voor alle proble
men die op hun pad komen. De steenuilonderzoeker
die ziet dat het ene na het andere nest van steenuiltjes
en andere holenbroeders wordt overgenomen door
kauwtjes, vraagt zich wellicht vertwijfeld af of hij zijn
studievragen nog wel zal kunnen beantwoorden.
Van mij geen waardeoordeel dus, maar wel de kant
tekening dat het er verschrikkelijk veel zijn en dat aan
hun opmars nog lang geen einde lijkt te komen. In
een boom achter mijn huis verzamelen zich iedere
avond kauwtjes uit de omgeving. Daarna, vlak voor
het invallen van de duisternis, vliegen ze naar een
gezamenlijke slaapplaats, waar van alle kanten groe
pen arriveren. Hoeveel? Nou, alleen al in onze boom
komen er dagelijks zo'n 1600
C. Jacobusse is hoofd ecologie en kwaliteitszorg van
stichting Het Zeeuwse Landschap
rond zijn huis en leerde ze stuk voor stuk individueel
kennen. Hij schreef er het boek'Kauwen in de spiegel'
over. Dat bevat een groot aantal prachtige waarne
mingen van hun gedrag. Zo goed gedocumenteerd
dat het boek aan de biologische faculteit in Leuven
een aantal jaren als verplichte kost gold.
Een kauwen een
scholekster, beide
op zoek naar emel-
ten in het weiland.
Kauwtjes en zil
vermeeuwen ont
fermen zich graag
over etensresten.
