deze opgave. Het zou alleen betekenen dat er een
groot aantal turbines op andere plekken in Zeeland,
zeer waarschijnlijk opnieuw langs de deltawateren,
geplaatst zou worden. Het zou dus slechts een
verschuiving van het probleem zijn. Ook bleek bij
externe, financiële analyse van het businessmodel
van het Windpark Krammer dat het niet mogelijk is
om het aantal turbines terug te brengen, zoals Het
Zeeuwse Landschap graag had gewild.
MAATREGELENPAKKET
Wat omvat nu het pakket van maatregelen dat
uiteindelijk is overeengekomen? Allereerst wordt
een uitgebreid systeem van detectoren op een
flink aantal van de windmolens geplaatst. Dit dient
om aanvaringsslachtoffers onder vleermuizen en
vogels te voorkomen. Bij detectie van vleermuizen
of bijvoorbeeld lepelaars of zeearenden worden
de turbines zeer snel stopgezet. Windpark Kram
mer garandeert dat dit in één rotatie kan. Er is ook
een aantal gebiedsmaatregelen voorzien, zoals de
aanleg van een vogelrusteiland en verbetering van
broedplaatsen. Al met al is met deze extra maatrege
len ruim één miljoen euro gemoeid; een aanzienlijk
bedrag dus.
In aanvulling hebben we afspraken gemaakt over
wat je'ecologisch beheer'zou kunnen noemen. Als
blijkt dat bepaalde turbines in een bepaalde periode
toch veel vogelslachtoffers maken, dan is het moge
lijk om deze preventief gedurende die periode stil te
leggen. Het Zeeuwse Landschap zal daarom vanaf
de start van het park de eventuele vogelaanvaringen
monitoren om te zien waar zich eventueel een pro
bleem voordoet. Deze afspraak tussen Het Zeeuwse
Landschap en Windpark Krammer is een noviteit: het
uitgangspunt is dus niet winstmaximalisatie (door
een zo groot mogelijke energieopbrengst), maar een
verantwoorde balans tussen economie en ecologie.
Tenslotte heeft Windpark Krammer zich verplicht
om jaarlijks, gedurende de gehele looptijd van het
park, circa 35.000 in een fonds te storten, voor de
uitvoering van natuurversterkende maatregelen in
het gebied.
LANDSCHAPPELIJK EFFECT
Het bezwaar van Het Zeeuwse Landschap tegen de
komst van het Windpark concentreerde zich op de
mogelijke effecten op de natuur, maar het windpark
heeft natuurlijk ook landschappelijke gevolgen. Met
de aanwijzing van de Krammersluizen als cluster
locatie door het Rijk en de provincie krijgt Zeeland
het vijfde concentratiegebied voor windturbines. De
andere zijn het Sloegebied, de Oosterscheldekering,
Kreekraksluizen/Schelde-Rijnkanaal en de Kanaal
zone. Er zullen weinig mensen zijn die een nieuwe
clusterlocatie met molens een verrijking van het
deltalandschap vinden.
Aanleg van het Windpark Krammer, met een vermo
gen van circa 100 megawatt, brengt de provinciale
opgave wel dichtbij het einddoel van 570 megawatt.
Ervan uitgaande dat voor nieuwe locaties voor één
of enkele turbines een streng restrictief beleid blijft
gelden, betekent dit logischerwijs dat in Zeeland het sluizencomplexin
einde van de uitbreiding van windturbines op het dePhilipsdam.
land in zicht is.
Nieuwe, grootschalige windparken zijn wel gepland
op zee. De visuele impact daarvan zal, vanwege de
afstand tot de kust, beperkt zijn. De effecten op de
kustnatuur zijn echter nog voor een flink deel ondui
delijk.
dr. M.A. Hemminga is directeur van stichting
Het Zeeuwse Landschap
ZEEUWS
-9-
LANDSCHAP
