(t
g
e
d
scheef) verwijzen ook allemaal naar de vorm van
percelen, evenals de'Brilletjes'. Deze naam komt
trouwens minstens twee keer voor. Namelijk voor
twee weeltjes tussen Heinkenszand en 's-Heer-
Arendskerke, en net zo'n paar langs de Brilletjesdijk,
ten zuidwesten van Nisse. Het komt heel vaak voor
dat veldnamen op meerdere locaties gebruikt zijn.
Veel veldnamen vormen een verwijzing naar de
kwaliteit van de grond. Iemand die boert op de
'Vetlappe', de'Goudmijn' of de'Broadkiste'zit wel
goed. Waarschijnlijk verwijst ook de veldnaam
'Pond Beuter' naar een meer dan gemiddelde
opbrengst. Minder goed zat je als boer als je je
brood moest verdienen op"t Uutgeputte Land',
waar waarschijnlijk letterlijk (klei)putten uitgegraven
waren. Het'Waetergat'/'tVerdrienk'en het
'Modderstik'waren veel te nat voor de landbouw. De
veldnaam 'Java', voor een nat perceel bij Baarland,
verwijst naar de sawa's; ondergelopen rijstvelden,
bekend uit het verre oosten. Ook namen als de
'Plaege','t Verderf', de 'Stienkerd' en de 'Pikpot'
verwijzen naar stukken grond die, mogelijk om
uiteenlopende redenen, maar magere opbrengsten
opleverden.
Een slechte kwaliteit is één ding; sommige percelen
waren minder in trek omdat ze moeilijk bereikbaar
of heel erg afgelegen waren. De 'Ongelege Weie' is
een wel heel directe verwijzing, maar vaak gebruikte
men toponiemen van verre oorden, om aan te geven
dat een stuk grond ver weg lag. Zo kent de kust
van Noord-Beveland ergens tussen Wissenkerke
en Colijnsplaat'Bohemen'en'Canada'ligt behalve
in Noord-Amerika ook in de Kapelse Moer.'Siberië'
en 'Turkeye'waren ook moeilijk bereikbare oorden,
al liggen ze volgens huidige begrippen vlak in de
buurt.
Maar let op: niet altijd is een naam wat het lijkt.
'Gelderland', langs de Kattendijkse dijk bij Goes, heet
zo omdat ooit de familie Gelder eigenaar was van dit
stuk grond. Familienamen zijn vaker aanleiding voor
veldnamen geweest, zoals bij'Deurloo'en"t Bergje
«e
4*
Zoute wegeling
De Stropdas
van Vermeule'. De aanwezigheid van een vliedberg
is bijna altijd in plaatselijke veldnamen terug te
vinden. Wanneer een vliedberg is afgegraven kan
een veldnaam helpen om de herinnering levend
te houden, zoals bijvoorbeeld bij de Bergweg in
Goes. Deze stad heeft trouwens een complete
wijk waar de straatnamen op oude veldnamen
gebaseerd zijn. Historisch geograaf Alwin Baart
selecteerde die namen voor de nieuwe wijk Mannéé,
aan de noordoostkant van Goes. We vinden er
onder meer het 'Land van Straub' (een voormalige
grondeigenaar ter plekke), het'Doornbosje'en de
'Karremansweidjes'.
Namen die verwijzen naar de plaatselijke natuur zijn
Ad Beenhakker
bestudeert de
veldnamenkaart.
(C. Jacobusse)
schaars, maar komen wel voor. Zo kent de omgeving
van Kloetinge het'Kobienist'(Kiekendiefnest) en
ligt bij Schore de 'Endekwekke' (eendenkwaak). De
'Boenksoenkvalle'(bunzingval) ligt ten noorden
van 's-Gravenpolderen het'Oaievaersnist'in de
omgeving van Ovezande. De laatste naam verwijst
echter niet naar een ter plekke gelegen nest van de
ooievaar, maar een groot gezin in de buurt, waar
deze vogel heel wat bezoekjes had gebracht.
Niet altijd is de herkomst van oude veldnamen
duidelijk. We tasten volgens Beenhakker in het
duister over namen als de'Vlieguut',"t Krakeel'
en 'Moai Bezoek'.'t Rafoelje', in de buurt van de
Beatrixlaan in Goes, verwijst mogelijk naar een oud
verdedigingswerk (Ravelijn), maar daar is geen
zekerheid over.
Het af en toe ontstaan van nieuwe veldnamen ten
spijt, worden veldnamen steeds minder gebruikt.
Daarmee gaat ook een stukje cultuurhistorie
verloren. De heemkundige kring De Bevelanden,
waarvan Ad actief lid is, heeft veel onderzoek naar
oude veldnamen op Zuid-Beveland gedaan. De
kennis die dat heeft opgeleverd is gebundeld in een
vijftal uitgaven, waar de veldnamen van in totaal
twaalf dorpen met hun omgeving zijn opgenomen.
Prachtige lectuur voor wie zich verder in het
onderwerp wil verdiepen.
C. Jacobusse is hoofd ecologie en kwaliteitszorg van
stichting Het Zeeuwse Landschap
De 'Stropdas'
bij de Yerseke Moer
is duidelijk aan
zijn vorm te
herkennen.
ZEEUWS - 9-LANDSCHAP
