van Terra Maris
EEN DRIJVENDE STEEN
Je zou het zo niet denken, maar er bestaan stenen
die kunnen drijven. Op een wandeling door de
Manteling van Walcheren zou het zomaar kunnen
gebeuren dat de gids vertelt over drijvende stenen
die op het strand aanspoelen. Natuurlijk denk je
dan datje in de maling genomen wordt. Als de gids
dan ook nog vertelt dat het hout van de oude door
duinzand geschoren eiken in de zeereep zinkt, dan
neem je de gids helemaal niet meer serieus.Toch
is het echt waar (al heb ik dat van dat eikenhout
nog nooit geprobeerd). In 2013 schonk goudsmid
Bert van Wijk uit Middelburg ons museum een
drijvende steen. Hij maakte ons blij met een fors
stuk oranjegeel gekleurd barnsteen. Dat was door
hem drijvend in het water langs het strand van
Oostkapelle gevonden.
Barnsteen is eigenlijk geen echte steen, maar
gefossiliseerd hars. Het is afkomstig van
naaldbomen die in het Eoceen (56 tot 34 miljoen
jaar geleden!) het noorden van Europa bedekten.
De barnsteen die hier op de kust aanspoelt, is vanuit
het Baltisch gebied en Scandinavië door de rivieren
en het landijs naar het zuiden getransporteerd. Het
komt nu uit de bodem vrij bij erosie.
Barnsteen
Speksnijder)
Barnsteenvondsten zijn zeldzaam in onze provincie.
Toch laat wat zoekwerk op internet zien dat er meer
vondsten gedaan worden langs Zeeuwse stranden en
dan vooral tussen Domburg en Westkapelle.
Wel blijkt er veel twijfel te bestaan over de echtheid
van sommige vondsten langs de Zeeuwse kust.
Het kan namelijk zijn dat harpuis voor barnsteen
aangezien wordt. Harpuis is een mengsel van onder
andere lijnolie en hars. Dat werd in de afgelopen
paar eeuwen gebruikt om houten zeeschepen
te verduurzamen. Dit harpuis kan als een harde
barnsteenachtige klomp aanspoelen. Ook kan
recente, harde natuurhars dat de industrie gebruikt,
op zee verloren gaan en aanspoelen. Bij onze klomp
gaan we echter uiteraard uit van de kundigheid van
de schenker.
In Engeland wordt barnsteen amber genoemd.
In ons land nemen wij deze Engelse benaming
soms over. Echter, als we het in ons land over
amber hebben, bedoelen we eigenlijk de harde
verstoppingsklompen die zich in de darmen van een
potvis kunnen ontwikkelen. Uiteraard klinkt dit niet
zo leuk als je als Nederlands meisje Amber heet, maar
ik heb een kleine troost: deze amber is erg kostbaar
en vanwege de'lekkere'geur zeer gewild in de
parfumindustrie. Ook echte barnsteen werd gebruikt
als geurstof. Barnsteen betekent letterlijk brandsteen
en verwijst naar de mogelijkheid om de steen aan te
steken. Als barnsteen heet wordt, verspreidt het een
heerlijke harsgeur.
Het leuke van barnsteen is de mogelijke
aanwezigheid van insluitsels. Omdat barnsteen
als hars ooit een plakkerig begin kende,
kunnen er allerlei beestjes in gevangen
zitten. Stukken barnsteen met insluitsels
zijn erg populair als sieraad. Vanwege
deze populariteit zijn er volop neppers
in de handel. Deze zijn veelal gemaakt
van kunsthars of gemaakt door een
stuk barnsteen te splijten en de delen
weer aan elkaar te plakken. Als je een
stuk echte barnsteen wilt hebben, kun
je daarom het beste naar een erkende
juwelier gaan of, net als goudsmit Bert, zelf
na een zuidwesterstorm je geluk op een
Walchers strand beproeven.
Erik Speksnijder
ZEEUWS -18-LANDSCHAP