mu,.;-.
5 bml Noordstal
Dam naar de
Noord
Gasdam
am aardmuis
bm bosmuis
dm dwergmuis
hs huisspitsmuis
vm veldmuis
De aantallen
gevangen muizen
pervanglocatie. Eén
locatie, bij Schaaps
kooi Emmadorp, lag
binnendijks. P. Caiie,
op basis van
AHN-viewer)
met vele glij- en struikelpartijen sjouwden we de
kratten vol metalen vallen door het gebied. In totaal
plaatsten we zo maar liefst 250 vallen, verspreid over
dertien locaties. Acht deelnemers waren hier twee
volle dagen mee bezig.
'TRAP HAPPINESS'
De voormalige schaapskooi in Emmadorp vormde
de uitvalbasis van de deelnemers. Van hieruit
ondernamen we tweemaal daags tochten om de
vallen te controleren. De avondronde was een ware
uitdaging, aangezien de smalle, diepe en totaal
overgroeide geulen in het donker lastig te zien zijn
en dus voor de nodige valpartijen zorgden. Gelukkig
maakten de zwoele avonden, met vele roepende
waterrallen en de goede muizenvangsten veel goed.
Van de gevangen knaagdiertjes stelden we de soort
vast, waarna we ze ter plekke weer vrijlieten. Je zou
denken dat dit een stressvolle gebeurtenis is en dat
de muizen zich hierna niet nogmaals zouden laten
vangen. Het tegendeel is echter waar. Vaak lopen ze
na een korte tijd weer in dezelfde val. Ze verkiezen
hun nieuwe luxe villa met de vele lekkere hapjes
als het ware boven hun vrijheid. Dat is een bekend
fenomeen, dat ook wel 'trap happiness' genoemd
wordt.
zelfs een bunzing vastgesteld. De laatste twee soorten
eten ook veelvuldig muizen.
REKOLONISATIE VANAF HET DROGE?
De resultaten doen vermoeden dat er's zomers
rekolonisatie vanaf de niet-overstroomde delen naar de
lager gelegen delen, dieper in Saeftinghe, plaatsvindt.
Muizen planten zich immers gedurende de lente en
zomer massaal voort, waarna de jongen uitwaaieren
en zelf territoria proberen te bemachtigen. Aangezien
de beste (hooggelegen) plekjes al bezet zijn, moeten
ze noodgedwongen het gevaarlijke Saeftinghe in. In
hoeverre deze dieren er vervolgens in de herfst en
winter kunnen standhouden is nog onbekend. Het zou
kunnen dat een soort als de huisspitmuis hier 's winters
grotendeels uitsterft, maar dat bos- en dwergmuis hier
toch 's winters kunnen overleven. Deze laatste twee
soorten kunnen namelijk goed klimmen. Zij kunnen
wellicht een hoog springtij overleven in rietstengels,
waarvan de toppen boven het water blijven. Mogelijk
overleven ze hoge springtijen dankzij de lokaal massaal
aanwezige veekpakketten. Dit zijn aanspoelsels van
dood riet en zwerfafval. Deze zijn vaak wel een halve
meter dik en bij eerdere hoge springtijen gevormd.
Dankzij het drijfvermogen zouden de muizen hier
kunnen overleven.
Het Verdronken Land van Saeftinghe is met een
oppervlak van 36 vierkante kilometer een enorm
gebied. Ons onderzoek met dertien vanglocaties
in een korte periode is niet meer dan een grove
steekproef. Langdurig onderzoek op een groter
aantal locaties is nodig om inzicht te krijgen in
rekolonisatieprocessen en de overlevingskans
van de verschillende muizensoorten bij
hoge springtijen. Voor de vrijwilligers van de
Zoogdierwerkgroep Zeeland is zo'n studie niet
haalbaar, maar wellicht zijn er studenten die
hieraan hun afstudeeronderzoek willen wijden?
P. Caiie is medewerker ecologie van stichting Het
Zeeuwse Landschap en lid van de Zoogdierwerk
groep Zeeland
RESULTATEN
Dankzij dit herfstkamp weten we dat muizen grote
delen van Saeftinghe bewonen en dat het zelfs om
vijf soorten gaat: aardmuis, huisspitsmuis, bosmuis,
dwergmuis en veldmuis. Bosmuis en huisspitsmuis
zijn het vaakst gevangen. De aardmuis en de
huisspitsmuis waren echter op het grootste aantal
locaties aanwezig. Tijdens het kamp pluisden
we ook braakballen uit van de kerkuil die bij de
Noordstal in Saeftinghe verblijft. De uitkomsten
daarvan vertonen veel overeenkomsten met het
vallenonderzoek.
Tevens kwam duidelijk naar voren dat de aantallen
nabij de Gasdam, de Dam naar de Noord en de
zeedijk hoger zijn dan 'dieper' in het gebied. Het is dus
aannemelijk dat de muizen daar van belang zijn voor
de kiekendieven.Tijdens de veldbezoeken zagen we
ook veel sporen van bruine ratten en vossen. Er werd
Jeroen Willemsen
toont een gevangen
dwergmuis.
(L. Caiie)
ZEEUWS -20-LANDSCHAP
