(NITWIKKELING
het begin van de herfst schieten de uiteinden van
deze uitlopers vervolgens wortel. Op deze wijze
creëert de braam vele vooruitgeschoven posten,
van waaruit het in het jaar erop nieuw gebied
verovert.
VAN BLOEMRIJK GRASLAND NAAR
DOORNSTRUWEEL
Met name in gebieden die bekend staan om
hun botanische rijkdom, zoals de Wallen van
Retranchement en de Willem-Leopoldpolder,
speelt dit probleem. Het uitdijende struweel slokt
langzaam maar zeker steeds grotere oppervlakten
soortenrijke vegetatie op. Hierdoor verdwijnen niet
alleen tal van bijzondere planten, maar komen ook
de beheerdoelen in gevaar. Wat op papier te boek
staat als bloemrijk grasland verandert in het veld
geleidelijk en zonder ingrijpen onherroepelijk in
ondoordringbaar doornstruweel. Tijd dus om in te
grijpen. Maar hoe?
BALANCEREN TUSSEN 'KWADEN'
Volledig met wortel en tak uit de grond trekken
van de struiken is een eerste optie. Dat is zeer
effectief, maar ingrijpend voor de omgeving. Er
blijven open kraters achter die het vee op een
hellend vlak gemakkelijk verder opentrapt. Er
kunnen dan zogenaamde stierenkuilen ontstaan,
die bijvoorbeeld bij de Wallen van Retranchement
het wallichaam ondermijnen. Dat is uiteraard
niet gewenst. Tevens verstoort een dergelijke
methode de bodemstructuur zeer, waardoor ook
de gewenste soorten kunnen verdwijnen.
Een tweede optie is het net boven het maaiveld
afzagen van de houtige delen. De structuur van de
bodem blijft zo gespaard, maar de wortels blijven
zitten. De struiken lopen in het nieuwe jaar weer
uit. Toch heeft deze ingreep de voorkeur. Om de
struiken zo hard mogelijk te treffen, is afzagen
tijdens het groeiseizoen de beste optie. Maar
groeiseizoen is ook vogelbroedtijd, dus moeten we
toch even wachten.
Na het broedseizoen lijkt dan de weg vrij, maar in
West-Zeeuws-Vlaanderen is dat toch niet zo. Daar
zet op dat moment de zeldzame boomkikker ons
de voet dwars. De jonge kikkertjes verlaten half
juli het voortplantingswater en kruipen het land
op. Overdag houden zij zich schuil in en op de
omliggende struwelen, buiten bereik van het vee.
Het moge duidelijk zijn dat ook dit niet het juiste
moment is om de struiken af te zetten.
We moeten dus nog even wachten. Dan valt
de herfst in, de temperaturen dalen en de
boomkikkers zoeken hun overwinteringsplek op.
Eindelijk kunnen we de zaag uit het vet halen
en het struweel afzetten. Op dat late tijdstip zijn
echter al veel voedingsstoffen naar de wortels
afgevoerd. De klap is dus voor de struik minder
zwaar en de hergroei in het nieuwe seizoen
heviger. Het is niet anders. Herhaling blijft daarom
noodzakelijk, tot de struik (of zijn bestrijder) door
uitputting de handdoek in de ring werpt. Tsja, het
leven van een beheerder gaat niet over rozen
of toch wel?
A. de Zwart is veldmedewerker district Zuid van
stichting Het Zeeuwse Landschap
-LANDSCHAP
Boomkikkers in
een braam in
Retranchement.
ende
