aanleg van de Zoete ofVarsche Vaart weer als handels
stad op de kaart te zetten waren van korte duur.
STAATSEN EN SPAANSEN
De Tachtigjarige Oorlog brak uit (1568- 1648);
Sluis kwam in de vuurlinie te liggen. De constante
dreigingen en wisseling van de macht tussen Staatsen
en Spaansen leidden tot veel aanpassingen van de
verdedigingswerken rond Sluis. Schansen werden
gebouwd en weer verbouwd, evenals nieuwe wallen.
Uiteindelijk belandde Sluis in 1604 weer in Staatse
handen en werd één van de belangrijkste vestingen
van Staats-Vlaanderen. Onder het bewind van Prins
Maurits en later naar de inzichten van vestingbouwer
Menno van Coehoorn werd er vrijwel continu gewerkt
aan de verbetering van de vestingwerken.
De functie als vestingstad verloor Sluis in de periode
dat het in Franse handenwas, van 1747 tot 1814. Sluis
lag in die periode immers niet meer in het grensgebied,
maar middenin het Franse departement van de
Schelde. Weer terug in het Koninkrijk der Nederlanden,
in 1815, verloor Sluis definitief haar status als vesting.
OPTIMALISATIE BUITENSTE VESTINGWERKEN
De Wallen van Sluis zijn dus vanuit cultuurhistorisch en
archeologisch oogpunt waardevol. Ook landschappelijk
en qua natuurwaarden heeft Sluis potentie. Niet voor
niets zijn de buitenste vestingwerken vrijwel geheel
opgenomen in het Natuurnetwerk Zeeland. De
inrichting was voor de natuur echter nog niet optimaal.
Daarom startte in 2014 het opstellen van een integrale
visie voor de Wallen van Sluis. Deze gaf het kader voor
de inrichting van de buitenste vestingwerken. Provincie
Zeeland, gemeente Sluis, Waterschap Scheldestromen
en Het Zeeuwse Landschap stelden vervolgens een
plan op voor de optimalisatie van dit gebied. De
cultuurhistorie vormde de basis voor de herinrichting.
Waar mogelijk zijn elementen toegevoegd om de
natuurwaarden van het gebied te verhogen. Daarnaast
was er veel aandacht voor de beleving van het
landschap en de historie.
Afgelopen najaar zijn de werkzaamheden aan de
buitenwallen uitgevoerd. De nog aanwezige elementen
zijn versterkt. Zo zijn de buitenwallen grotendeels
opgehoogd en oude grachten uitgediept. Het reliëf
is daarmee versterkt. Van een echte reconstructie van
de historische situatie kon geen sprake zijn, omdat
er te weinig gegevens bekend zijn over de exacte
maatvoering van de verdedigingswerken. Ook zijn op
diverse plaatsen poelen gegraven om meer leefgebied
voor amfibieën, zoals boomkikker en kamsalamander,
te creëren. Bestaande wandelroutes zijn behouden,
uitgebreid of verbeterd. Om de rijke historie van dit
bijzondere gebied nog beter bij recreanten onder
de aandacht te brengen wordt komend jaar gewerkt
aan informatievoorziening ter plaatse, maar ook via
bijvoorbeeld excursies met een gids, brochures en
digitaal. Op termijn, als ook de ontbrekende percelen
binnen het Natuurnetwerk Zeeland verworven zijn,
ontstaan er nog meer mogelijkheden voor recreatieve
ontsluiting, beleving, cultuurhistorie én natuur.
Met deze herinrichting van de buitenste
verdedigingswerken is niet alleen de geschiedenis
zichtbaarder, maar is ook een waardevol en
aantrekkelijk landschap voor zowel de natuur als de
bewoners en bezoekers van Sluis ontstaan.
IN. Halfwerk is beleidsmedewerker landschap bij
provincie Zeeland en N. van den Berg is medewerker
grondzaken en projecten van stichting
Het Zeeuwse Landschap
Deel van de
buitenste
vestingwerken
van Sluis rond de
geaccentueerde
fundamenten
van de Toren van
Bourgondië.
(Dat@fact)
BK»
ARCHEOLOGISCH BOLWERK
Tijdens de graafwerkzaamheden zijn verrassende
vondsten gedaan. Veel scherven van potten,
maar ook stukjes wollen stof. Intacte stoffen zijn
een zeldzaamheid die veel kunnen vertellen
over de leefwijze van de mensen en (handels)
betrekkingen. Indrukwekkender om te zien was
de vondst van een houten bouwwerk. De grote
zware balken met daarop een eiken vloer hebben
tot veel speculaties geleid. Uit archeologisch
onderzoek blijkt het om een suatiesluis te gaan.
Deze dateert waarschijnlijk uit de achttiende
eeuw, toen het gecontroleerd inunderen van
het omliggende gebied bij oorlogsdreiging van
groot strategisch belang was.
Bij graafwerkzaam
heden kwamen
restanten van
een suatiesluis
tevoorschijn.
(N. van den Berg)
ZEEUWS - 9-LANDSCHAP
