r
van Terra Maris
r*
EEN KUIFAALSCHOLVER IN BROEDKLEED
I-'jTTV''?r V
Pin
Preparateur Wim
Phaffontfermt zich
voor Terra Maris
over de zeldzame
en gave
kuifaalscholver.
(S. van Rijswijk)
Eind maart kwam een mailtje binnen van Dirk
en Henny Lukasse. Zij sturen ons met regelmaat
leuke natuurwaarnemingen die zij op hun vaste
wandelronde langs de Kaloot doen. Ook deze
keer hadden zij weer wat bijzonders te melden.
Zo zagen zij ditmaal een sneeuwgors en een dode
jan-van-gent, maar ook een dode aalscholver met
een metalen ring en een kleurring. Ze vroegen zich
daarbij af waar ze de ringgegevens van deze vogel
konden doorgeven.
Bij het zien van de foto's die ze meestuurden,
zagen we direct dat het niet een aalscholver, maar
een kuifaalscholver betrof. Notabene eentje in
broedkleed! Die soort ontbreekt nog in de collectie
van Terra Maris, want die worden vrijwel nooit langs
onze kust gevonden. Het zeldzame dier hebben
we er dan ook snel opgehaald. Het bleek om een
puntgaaf mannetje met een mooi groenglanzend
verenkleed en een fraaie kuif op de kop te gaan.
Helaas had een andere passant de metalen ring
al verwijderd. De witte kleurring zat nog wel om
de poot en gelukkig hadden Dirk en Henny de
gegevens van de metalen ring genoteerd.
Met deze gegevens zijn we op de site van European
Colour-ring Birding (http://www.cr-birding.org/nl/
colourprojects) op zoek gegaan naar het ringproject
waarbij de kuifaalscholver geringd zou kunnen
zijn. We kwamen uit bij een Schots onderzoek op
het eiland May. Al snel kregen we een reactie van
de ringer. Het bleek inderdaad om een volwassen
mannetje kuifaalscholver te gaan. Het dier was
in 2014 als kuiken op het eiland geringd en het
bracht in 2017 één kuiken groot. Eind februari van
dit jaar werd de vogel nog gezien op May, maar
vermoedelijk door de stormen die het eiland hierna
teisterden is hij uitgeweken naar onze kust en hier
gesneuveld.
Het is erg jammer voor de vogel, maar wij zijn blij
met deze aanvulling voor onze collectie, mede
omdat de kuifaalscholver sinds 2013 een officiële
broedvogel is van Nederland.Toen verbleven er in
het vroege voorjaar vier paartjes kuifaalscholver bij
Neeltje Jans in de Oosterschelde.Twee van deze
paartjes vonden - tot ieders verrassing - de uit grote
steenblokken bestaande oeververdediging genoeg
op een rotskust lijken, waar ze normaal gesproken
broeden. Twee van de paartjes bouwden een nest en
één daarvan deed een broedpoging. Onder de vier
paartjes had één kuifaalscholver kleurringen. Het
dier bleek geringd te zijn op het eiland May!
Wim Phaff, de grondlegger van ons museum,
prepareert onze kuifaalscholver. Hij gaf aan dat dit
in zijn lange loopbaan de eerste keer is dat hij een
kuifaalscholver in broedkleed onder handen heeft.
Als hij daarmee klaar is, kunt u deze bij Terra Maris
komen bewonderen.
Erik Speksnijder
ZEEUWS-18-LANDSCHAP
f
wJato, kB/5
Schellach, in beheer
als kruiden- en
faunarijk grasland.
(CJacobusse)
Wie halverwege Veere en Middelburg de doorgaande
weg verlaat en de Golsteinseweg inslaat, bereikt
binnen enkele ogenblikken het gehucht Schellach.
Dat omvat niet veel meer dan een verhoging in het
landschap, ruim twee meter boven NAP, en een
enkele boerderij. Sommige kaarten noemen die
hoogte een vliedberg, weer andere vermelden er
een grafheuvel. Allebei echter onjuist: het gaat om
het restant van het kerkhof van het vroegere dorp
Schellach.
Schellach kent een historie zoals veel andere
gehuchten op Walcheren en andere Zeeuwse
eilanden. De vroegste vermelding is in 1268. Het
telde waarschijnlijk nooit meer dan enkele verspreide
boerderijen, maar bezat desondanks een kerk en
ook een molen. De bestaansmogelijkheden waren
er beperkt: het lag in de laagste en daardoor vooral
's winters natste delen van het eiland. Veel meer dan
zompige weide was daar niet van te maken.
Cruciaal was wat er gebeurde tijdens de Opstand
tegen Spanje. Bij schermutselingen in de jaren
1572-1574 tussen Geuzen en Spanjaarden moesten
vooral de kerkgebouwen op het platteland het
ontgelden. Ook de kerk van Schellach werd verwoest
en niet meer herbouwd, waardoor de toch al weinige
bewoners het dorp verlieten. Schellach viel terug
tot een gehucht. Wel verrees er een buitenplaats,
in de buurt van de huidige kaasboerderij 't Hof
Schellach, maar die was geen lang leven beschoren.
De restanten van de eerder kapotgeschoten kerk
werden in 1758 uitgegraven.
Rond 1978 dreigde het voormalige kerkhof
afgegraven te worden. Protest daartegen door
enkele organisaties had gelukkig succes. Via de
ruilverkaveling Walcheren kreeg Het Zeeuwse
Landschap het terrein in 2002 in eigendom. Het werd
uitgebreid met een strook langs de Golsteinseweg
en tot aan de Veersche Watergang. Er zijn toen een
poel en enkele greppeltjes gegraven, en ruggetjes
met daarop struweel met onder andere meidoorn en
braam aangelegd. Het hele gebiedje van bijna twee
hectare groot is in beheer als kruiden- en faunarijk
grasland en wordt van mei tot eind november met
zwartbont jongvee beweid.
Ook de picknickbank bij de brug over de watergang
maakt deel uit van het terrein. Dat is een ideale
plek om de gemarkeerde wandelroute langs de
watergang even te onderbreken. Om er te genieten
van de natuur en het landschap die herinneren aan
het vooroorlogse Walcheren. En om er te mijmeren
over de bewogen historie van deze plek en je dus te
realiseren dat het bordje'natuurgebied'hier maar
een deel van de lading dekt.
dr. A.P. de Klerk is historisch geograaf en redactielid
van ZEEUWSLANDSCHAP
ZEEUWS-19-LANDSCHAP
