Na twintig jaar als directeur neemt
Marten Hemminga afscheid van
Het Zeeuwse Landschap; hij gaat met
pensioen. In dit interview een terugblik
over en een vooruitblik op het wel en
wee van 'zijn' organisatie.
"Negentig procent van de
natuurwaarden van het platteland is
verloren gegaan. Wil je dus iets aan
natuurbehoud doen, dan kun je niet
om het platteland heen."
Door ChieLJacobusse
Marten Je bent twintig jaar werkzaam geweest bij Het Zeeuwse
Hemminga. Landschap (HZL). Is er een moment of gebeurtenis die
(C. Jacobusse) je als het hoogtepunt van die periode hebt ervaren of
zijn er meer gedenkwaardige momenten
"Ik zou niet één speciale gebeurtenis kunnen noemen.
Terugkijkend is het een aaneenschakeling van mooie
dingen. De natuurresultaten in onze gebieden
bijvoorbeeld. Of de verwerving van belangrijke
terreinen, zoals de erfpacht van de Hooge Platen en
Oranjezon en de totstandkoming van Terra Maris.
Ook het betrekken van een nieuw hoofdkantoor was
zo'n hoogtepunt. Vandaar: een aaneenschakeling van
mooie momenten."
Zo'n lange periode kent vast ook wel dieptepunten?
"Het dieptepunt van de hele periode is toch wel de
afbraak van het natuurbeleid door staatssecretaris
Bleker. Dat is tot op de dag van vandaag voelbaar,
bijvoorbeeld in de verkleining van de Ecologische
Hoofdstructuur in Nederland met duizenden
hectares. De problemen rond de grote grazers in de
Oostvaardersplassen zijn een direct gevolg van het
schrappen van de corridor die van dat gebied naar
de Veluwe zou lopen. Omdat die niet aangelegd
is, raakten de herten en paarden opgesloten en
kwamen er grote maatschappelijke protesten. Voor
wat betreft het Zeeuwse was alle commotie rond de
Hedwigepolder een echt dieptepunt."
Je bent van een succesvolle wetenschappelijke carrière,
met aan het eind een hoogleraarschap, overgestapt
naar HZL Dat lijkt een wereld van verschil. Hoe heb je
de overstap ervaren? Nooit spijt gehad?Zijn er naast
verschillen ook overeenkomsten?
"Ik heb van de overstap nooit spijt gehad. Ik heb
het ook niet als een grote verandering ervaren. Mijn
drijfveren waren altijd de fascinatie en de liefde voor
de natuur. Ook als wetenschapper was ik al met
kustvegetaties, zoals schorren, bezig. Ik ben heel blij
dat ik beide dingen gedaan heb; een bijdrage leveren
zowel aan de wetenschap, als aan de praktische
natuurbescherming. Wie had ooit gedacht dat ik nog
eens museumdirecteur zou worden (van Terra Maris;
zie verderop in dit interview)?!"
Is in die periode van twee decennia veel veranderd aan
de organisatie van HZL? Was erin de afgelopen periode
sprake van een veranderende rol en maatschappelijke
positie van HZL? Hoe was de verhouding met de
provincie en met de achterban?
"Er is zeker sprake van een veranderende rol van
HZL in de maatschappij. Het is tegenwoordig heel
gewoon dat maatschappelijke organisaties worden
ingeschakeld bij de ontwikkeling van beleid, zoals in
het recente voorbeeld van de Kustvisie. Dat betekent
een extra inspanning voor de organisatie, maar het
levert wel iets voor natuur en landschap op. Een
professionaliseringsslag maakte het mogelijk om deze
rol te spelen.
Een punt van voortdurende aandacht is de achterban.
Het is van wezenlijk belang om een trouwe achterban
te verwerven en te behouden en dat is in deze tijd een
hele opgave. Een reclamefolder of advertentie werkt
niet meer; het gaat om de persoonlijke benadering.
Voor de communicatie met de achterban speelt ons
tijdschrift ZEEUWSLANDSCHAP een belangrijke rol."
Een belangrijke verandering is de overstap van een
stichting met een bestuur naar een organisatiemodel
met jou als directeur-bestuurder en een Raad van
Toezicht die op hoofdlijnen controleert. Hoe heb je die
verandering ervaren Maakt het je positie als directeur
niet eenzamer en moeilijker?
"De verandering van het organisatiemodel was al
gaande bij mijn overstap naar HZL Bij mijn komst was
er al sprake van'besturen op afstand'. De organisatie
was te groot en te complex geworden voor het oude
model. Wel was het bestuur vooral in de beginjaren van
groot belang als klankbord. Overigens heb ik alle jaren
heel plezierig met het bestuur en later de Raad van
Toezicht samengewerkt. Wat de medewerkers betreft
zou je de organisatie kunnen typeren als één grote
familie die heel plezierig samenwerkt. Dus van een
eenzame positie is wat mij betreft geen sprake."
Eén van de wensen die je gerealiseerd hebt was een
museum voor natuur en landschap. Zijn de ambities die
je had ook uitgekomen?
"Ik herinner me een krantenkop bij mijn aanstelling,
die mij citeerde: "Het Zeeuwse landschap verdient een
eigen museum." Dat geeft eigenlijk prima mijn drijfveer
weer om Terra Maris te realiseren. Zeeland heeft een
bijzondere ontstaansgeschiedenis en een bijbehorend
bijzonder landschap. Bij de realisatie kregen we de volle
medewerking van de toenmalige gedeputeerden Harry
van Waveren, nu voorzitter van de Raad van Toezicht,
en Thijs Kramer. Ik hoop dat de focus van Terra Maris
blijvend gericht zal zijn op ons unieke landschap, want
nogmaals: Zeeland verdient dat."
Een belangrijk wapenfeit is het Kustlaboratorium. Het
allereerste droomproject van de Nationale Postcode
Loterij dat in een competitieve beoordelingsronde met
tientallen organisaties aan HZL werd toegekend! Trots?
"Zeker. Het is één van onze initiatieven om de balans
tussen ecologie en economie als uitgangspunt voor
nieuwe ontwikkelingen te nemen. Daar zijn we al
heel lang mee bezig. Zo ontwikkelden we vijftien jaar
geleden het concept Agrarisch Natuurlandschap,
ZEEUWS-6-LANDSCHAP
ZEEUWS-7-LANDSCHAP
