r rI i B#
1J L L
van Terra Maris
GEWONE ZEESTER
r
mam
Tekst en foto: Erik Speksnijder
De gedroogde
zeester van Terra
Maris waaraan
twee armen
ontbreken.
Onze
collectie
gedroogde
zeedieren bevat
twee gewone
zeesterren. Op zich is
dat niet zo bijzonder,
want de soort komt
zeer algemeen
in onze kust
wateren voor.
Eén van
de twee exemplaren in de collectie heeft echter,
in plaats van de gebruikelijke vijf, maar drie
armen door een ongeluk (sleepnet, vis, schelp?).
Omdat er geen zichtbare beschadiging zit op de
plek van de twee ontbrekende armen, moet het
dier hiermee al een tijdje 'rondgelopen' hebben.
Een zeester verplaatst zich met zijn vele kleine
voetjes met zuignapjes aan de onderzijde van de
armen. Misschien heeft u dit wel eens gezien bij
een levende. Als je die op zijn rug draait, zie je
een boel friemelende voetjes. Die voetjes en de
armen worden hydraulisch aangestuurd. Op de
rug van een gewone zeester zit een zogeheten
zeefplaat, waardoor het dier water opneemt en
via een ringleiding en kleine kanaaltjes
naar zijn armen en voetjes stuurt.
Door het creëren van
drukverschillen beweegt
hij de armen en
voetjes. Daarmee
kan een zeester tot
wel een paar meter
per uur'rennen'!
De zeester gebruikt zijn
armen ook om voedsel te bemachtigen. Daarmee
omvouwt hij een schelpdier, bijvoorbeeld een
mossel. Met zijn vele zuigvoetjes trekt hij aan beide
schelphelften, net zo lang totdat het dier zijn schelp
niet meer dicht kan houden. Een klein kiertje is voor
een zeester al genoeg om een deel van zijn maag en
verteringssappen naar binnen te kunnen werken en
het schelpdier te verteren. Onze drie-armige zeester
heeft waarschijnlijk geen schelp meer kunnen
openen en moest misschien leven van aas, want ook
dat eten zeesterren als de' gieren van de zeebodem'
graag. Mogelijk heeft het dier ook helemaal niet
meer gegeten na het verlies van zijn armen.
Het verlies van een zeesterarm lijkt gruwelijk, maar
is toch geen ramp. Het dier kan lange tijd zonder
eten en heeft een verrassend herstelvermogen.
Omdat iedere arm een set vitale organen heeft, gaat
een zeester na het verlies van een arm niet dood.
Vaak groeit die na verloop van tijd weer terug.
Heel soms komt er zelfs één extra terug op de plek
van de verloren arm en heeft de zeester na herstel
bijvoorbeeld geen vijf, maar zes en soms zelfs zeven
armen!
Tijdens de hergroei is een zeester wel gevoelig voor
infecties, waarbij sterfte op de loer ligt. Als een
zeester alles overleeft, kan hij tot wel acht jaar oud
worden. Hoe oud onze zeesterren zijn geworden
en hoe ze om het leven zijn gekomen, is niet meer
bekend. Misschien zijn ze bewust gevangen en
gedroogd of spoelden ze aan op het strand tijdens
een koude winter.
UIT
ZEEUWS-18-LANDSCHAP
