OPHET ZEEUWSEiSTRAND
m
I -v* 'r 1 i
HamiLa w
GROENE
STRAND
Vogels die op het strand broeden Tegenwoordig is zoiets vrijwel ondenkbaar, maar
tot ver na de Tweede Wereldoorlog was het tamelijk alledaags. Slechts hier en daar
langs de Nederlandse kust is er nog een vergeten hoekje waar strandbroedvogels
hun jongen grootbrengen. Die plekjes worden in snel tempo schaarser. Net zo goed
trouwens voor arctische broedvogels, zoals de drieteenstrandloper en steenloper,
om hier 's winters in alle rust te foerageren.
J*rr'
m fi
HET
VRIJWILLIGER WORDEN?
Door Chiel Jacobusse en Chris Vreugdenhil
Embryonaal duintje
met zeeraket.
(C. Jacobusse)
Dwergsterns
zijn van origine
strandbroedvogels.
(C. Jacobusse)
Strandnatuur komt steeds meer in de verdrukking.
Daarom wordt het project Het Groene Strand
langs de Nederlandse kust uitgerold. Het is een
initiatief van LandschappenNL. Voor Zeeland neemt
uiteraard Het Zeeuwse Landschap de honneurs
waar. De Nationale Postcodeloterij maakt het project
financieel mogelijk. Partners zijn het IVN, stichting
Duinbehoud en stichting Anemoon.
BROEDSTRANDEN
Meest ambitieuze onderdeel van Het Groene
Strand is de realisatie en/of instandhouding van
zo'n twintig broedstranden. Daar moet in de
broedtijd (voor een deel in het vakantieseizoen)
volstrekte rust heersen. Vogels maken daar hun
nest op het kale zand en brengen er hun jongen
groot. Het gaat om bedreigde soorten die zowel
in Nederland als elders op de Rode Lijst staan.
Alle reden dus om iets te doen voor soorten als
de bontbekplevier, strandplevier en dwergstern.
Maar is dat doel niet al te ambitieus? Is er nog wel
ruimte voor die bijzondere vogels? Een project op
het Verklikkerstrand bij Renesse de afgelopen jaren
bewijst dat het kan! Strandplevieren ontdekten
razendsnel het rustige plekje. Vrijwilligers waren
voortdurend ter plekke om de vogels te bewaken
en recreanten en passanten te vertellen over
het bijzondere project. Ook op Neeltje Jans is
al jarenlang een broedstrand dat vrijwilligers
bewaken en het is - hoewel de dwergsterns vorig
jaar verstek lieten gaan - aannemelijk dat het
strandje nu opnieuw als broedstrand gaat fungeren.
Ook stranden bij Oranjezon op Walcheren en de
Verdronken Zwarte Polder bij Nieuwvliet lijken
redelijk kansrijk.
ZEEUWS - 8 - LANDSCHAP
STRANDCOMMUNITIES
Het succes van dit project staat of valt met de
inzet van vrijwilligers. Die zijn nodig om de
broedstranden te bewaken en het publiek voor
te lichten. We streven naar de vorming van lokale
'strandcommunities' die allerlei taken op zich nemen,
want de ambitie gaat verder dan broedstranden
alleen. We willen op 200 km van het strand meer
ruimte creëren voor natuur en natuurbeleving.
Erg belangrijk worden de schoonmaakacties.
Het strand wordt natuurlijk al volop schoongemaakt,
maar daarbij wordt het belang van strandnatuur
vaak over het hoofd gezien. Met het opruimen
verdwijnt niet alleen menselijk afval, maar ook
wat van nature langs de vloedlijn thuishoort:
aangespoeld wier, plantenresten, schelp- en
zeedieren en alles wat daarin en tussen leeft.
LANGS DE VLOEDLIJN
Pak een willekeurig hoopje wier op langs de
vloedlijn en tien tegen één dat het daaronder
wemelt van de diertjes. Vlokreeftjes, wadsklakjes,
nonnetjes, garnaaltjes en ook insecten als
strandvliegen, brandingsvliegen en ander klein
gespuis. Al die kleine dieren vormen een uiterst
belangrijke voedselbron voor de vogels van het
strand. Niet alleen de altijd luidruchtige meeuwen,
maar juist ook kleine en minder opvallende soorten,
zoals paarse strandloper, plevieren en steenloper,
die hier hun kostje bij elkaar scharrelen. Daarbij
houdt elke vogel er een eigen strategie en iets
andere prooidieren op na. Het is een complete
levensgemeenschap. Als bij het schoonmaken al
het natuurlijke aanspoelsel verdwijnt, betekent dat
een aderlating voor de strandnatuur. Het voedsel
van vogels is in één klap weg. Broedvogels ontberen
het voer voor hun jongen en wintergasten en
doortrekkers uit het hoge noorden zitten zonder
prooien. Voor die laatste vogels is het vooral een
probleem, omdat zij juist hier komen om hun
conditie op peil te krijgen. In de broedgebieden op
Spitsbergen en Nova Zembla brachten ze namelijk
onder extreme omstandigheden hun jongen groot.
Daarbij kunnen ze meer dan een derde van hun
lichaamsgewicht verliezen.
het begeleiden van vrijwilligersdagen en het
organiseren van activiteiten. Voorbeelden zijn een
'hondenontbijt' op het strand, om de baasjes bewust
te maken van het effect van loslopende honden op
de strandvogels, en het plaatsen van beschermers
boven pleviernesten.
Aangespoelde
Japanse oester.
(C. Jacobusse)
KEURMERK GROENE STRAND
We werken momenteel hard aan
een maatregelenpakket voor
strandbeheerders. Er komt ook
een officieel keurmerk. Stichting Keurmerk Milieu
Veiligheid en Kwaliteit - die bijvoorbeeld het
strandkeurmerk Blauwe Vlag voert - is daarbij
samenwerkingspartner. Stranden die aan de eisen
van Het Groene Strand voldoen krijgen straks een
met de Blauwe Vlag vergelijkbare erkenning die
echter ook een natuurlijk strand garandeert. Doel is
zoveel mogelijk partijen bij het project te betrekken
en te activeren. Gemeenten, terreinbeheerders,
Rijkswaterstaat, waterschappen, strandtenthouders
en lokale natuurverenigingen zijn allemaal nodig om
van het project een succes te maken.
Heel veel enthousiaste reacties en spontane
aanbiedingen voor hulp en ondersteuning
geven het vertrouwen dat we met zijn allen de
strandnatuur een enorme oppepper kunnen geven.
Dat zal een geweldige nieuwe ervaring betekenen
voor iedereen die graag op het strand vertoeft.
C. Jacobusse is senior beleidsmedewerker van
stichting Het Zeeuwse Landschap en C. Vreugdenhil
is projectleider van Het Groene Strand bij
LandschappenNL (en medewerker ecologie van
stichting Het Zeeuwse Landschap)
Goed gecamoufleerd
nestje van een
strandplevier.
(C. Jacobusse)
VRIJWILLIGERS
Het is dus zaak om selectief te werk te gaan:
rommel opruimen en het voedsel van de vogels
laten liggen. Dat kan alleen handmatig en dat
schept een enorme behoefte aan vrijwilligers.
Die zijn ook nodig voor allerlei andere taken,
zoals het geven van voorlichting op scholen,
Het zal duidelijk zijn: we zoeken heel veel
vrijwilligers. Mensen die eenmalig bereid zijn
om hun handen uit de mouwen te steken bij een
opruimactie, maar vooral diegenen die langdurig
via een strandcommunity willen helpen met
het 'groen maken' van stukjes Zeeuws strand.
Opgeven kan via info@hetzeeuwselandschap.nl.
Nadere info: Chiel Jacobusse via
c.jacobusse@hetzeeuwselandschap.nl
of 06 515 89 216.
ZEEUWS - 9 -
LANDSCHAP
