van Terra Maris
SLECHTVALKEN
Tekst en foto: Erik Speksnijder
Enkele jaren geleden konden we van preparateur
en museumoprichter Wim Phaff een fraai preparaat
verwerven van een man en vrouw slechtvalk. Wim
zette beide vogels tezamen op een fors en knoestig
stuk hout, waardoor het verschil tussen beide seksen
goed zichtbaar is. De slechtvalk vrouw werd in 2007
gevonden in Zeeuws-Vlaanderen. Ze raakte gewond
na een botsing met een draad en belandde zonder
snavel bij vogelopvang de Mikke in Middelburg
waar ze zoals te verwachten was, na een kort verblijf
overleed. Door Wim is het preparaat tijdens het
prepareren voorzien van een kunstsnavel, waardoor
ze nu weer helemaal gaaf en in al haar vroegere
glorie toonbaar is. De slechtvalk man werd in
hetzelfde jaar gevonden op de Oosterscheldekering.
Het dier bleek een gebroken nek te hebben en
overleed eveneens na een kort verblijf bij de Mikke.
Bij slechtvalken is het mannetje kleiner en ranker
gebouwd dan het vrouwtje. Een mannetje weegt
ongeveer 600 gram, terwijl een vrouwtje ongeveer
een kilo weegt. Het vrouwtje oogt derhalve een stuk
forser en krachtiger dan het mannetje. De slechtvalk
is een vogel die jaarrond te zien is in Zeeland. Vooral
in de vele open, waterrijke en hierdoor vogelrijke
gebieden is de slechtvalk een frequente bezoeker.
De aanwezigheid van een slechtvalk is goed te zien
aan de paniek die deze jager veroorzaakt onder de
andere vogels. Bij het zien van een slechtvalk gaan
alle vogels massaal op de wieken. Een slechtvalk
slaat zijn prooi (eend, duif of steltloper) in een
duikvlucht, waarbij de snelheid kan oplopen tot
meer dan 200 kilometer per uur. Soms ook wordt een
vogel achtervolgd totdat deze een foute manoeuvre
maakt of moe wordt.
Met de slechtvalk gaat het in Zeeland gelukkig weer
erg goed. Na bijna verdwenen te zijn als broedvogel
worden er inmiddels weer jaarlijks 15-20 broedparen
geteld. Dit is het succesvol gevolg van verbeterde
bescherming en een verbod op het gebruik van het
bestrijdingsmiddel DDT in de jaren '70. Sinds 2017
staat de soort hierdoor ook niet langer op de Rode
Lijst van bedreigde Nederlandse broedvogels. De
slechtvalk is van origine een klifbroeder die dankbaar
gebruik maakt van door de mens gecreëerde
kunstmatige kliffen in de vorm van kerktorens,
schoorstenen, koeltorens en hoogspanningsmasten.
In Zeeland broedt de vogel onder meer op de
watertoren van Axel, op de toren van de kerncentrale
van Borssele, op de Lange Jan in Middelburg en op
de televisietoren van Goes.
Ons geprepareerde koppel slechtvalken staat in een
vitrine naast een koppel boomvalken. Het verschil
tussen beide soorten is enorm, maar hierdoor
ook wel erg mooi om te zien. Naast de slechtvalk
en boomvalk hebben we ook de torenvalk in de
collectie. Een smelleken, de kleinste valk die onze
provincie als trekvogel aandoet, ontbreekt helaas
nog. Mocht u een keer zo'n ongeluksvogel vinden,
dan houden we ons aanbevolen.
UIT
ZEEUWS - 18 - LANDSCHAP
