De kluut
De kluut is een karakteristieke vogel die opvalt door haar zwart-witte
verenpak en de zwarte naar boven gebogen snavel. Ze broedt het
liefst op kale grond zonder begroeiing met een sterke voorkeur voor
brakke of zilte situaties. Voor het voedsel is zij afhankelijk van
ondiep water met een slibrijke bodem. Door de snavel met een
"maaiende" beweging heen en weer te bewegen, haalt zij uit de
bovenste laag van het slib allerlei kleine weekdieren en kreeftjes. De
kluut is daarom geen echte weidevogel, maar meer een kustbroedvo-
gel. Kale grond met een zilt karakter zonder begroeiing is te vinden
langs de kust. Maar ook kunstmatige opgespoten terreinen kunnen dit
karakter hebben. Dit soort gebieden worden echter steeds schaarser.
Dat is de reden dat ze ook bouwland opzoeken om te broeden. Dit is
in principe ook "kaal" land. Bouwland vlak achter de zeedijk staat
vaak bloot aan zoute kwel. Als er ook nog ondiep slikachtig water in
de buurt is, voldoet dit als een surrogaat-leefgebied voor de kluut.
Nestbescherming
De kluut is daarom één van de Zeeuwse broedvogels waarvan de
nesten beschermd worden tijdens de werkzaamheden op het gangbare
boerenland. Het voorjaar is voor boeren een zeer drukke periode. Er
moet gezaaid worden, bemest, gemaaid en het vee moet de wei in.
Boeren die er oog voor hebben, zien zelf die nesten ook wel liggen
en werken er omheen of verleggen de eieren zelf even. Dit gebeurt
ook. Maar het gros ziet de nesten niet liggen en om deze nesten van
te voren op te zoeken, hebben de meesten geen tijd. In dit laatste
geval kunnen boeren hulp krijgen van vrijwilligers. In groepjes van
twee of drie speuren ze zijn landerijen af op zoek naar nesten. Vooraf
wordt met de boer overlegd op welke percelen hij de eerste werk
zaamheden gaat uitvoeren en welke werkzaamheden dat zijn. De
nesten worden dan vlak voordat de werkzaamheden beginnen gemar
keerd. Met de boer wordt afgesproken op welke manier hij wil
beschermen. De eieren kunnen bijvoorbeeld tijdelijk verlegd worden,
hij kan zijn machine over het nest heen tillen, hij kan er omheen
rijden of zelfs zijn werkzaamheden uitstellen totdat de eieren zijn
uitgekomen en de jongen in staat zijn om te lopen.
In Zeeland zijn op deze manier in 1997 62 vrijwilligers actief geweest
op 85 bedrijven. Samen met boeren hebben zij 497 beschermd op
ruim 2000 ha. Bescherming van nesten zoals de kluut blijkt vooral op
bouwland zeer zinvol. Vaak wordt eenzelfde nest een tweede, een
derde, soms een vierde en vijfde keer beschermd! Dit komt omdat er
meerdere werkzaamheden achter elkaar plaatsvinden. Een stuk
bouwland (klei) wordt in de winter geploegd, vervolgens in het
voorjaar geëgd, bemest en ingezaaid en wordt verderop in het seizoen
onkruid bestreden. Bij aardappels worden de rillen waarin de aardap
pelplanten zich bevinden ook nog aangefreesd.
De ervaring met bescherming op bouwland die in Zeeland opgedaan
wordt, vormt een aanvulling op de uitgebreide landelijke ervaringen
op grasland. Het blijkt bijvoorbeeld dat minder algemene of kritische
soorten zoals de kluut ook meeliften met het project. De bescherming
van klutennesten is een kroning op het project in Zeeland. Als het aan
de boeren en de vrijwilligers ligt, is niet de klant koning maar "kluut"
is koning!
De Boom In 1-98
24
De Boom In 1-98
gruttogruttogrutto.
Help ons!!!
Wij zijn nog dringend op zoek
naar mensen die onze nesten
willen beschermen....
grutto.grutto..grutto.
