Boekbespreking
Handboek Agrarisch Natuurbeheer
verspreiden. Dit is goedkoop en
gemakkelijk uitvoerbaar. De eerste
tijd komen er veel zaailingen op een
open plek tot ontkieming. Zij vormen
het eerste herstel van de kruid- en
struiklaag. Op termijn kun je een
paar krachtige groeiers door uitdun
nen of lichte begrazing selecteren.
Speciale bosplanten als nagelkruid,
hondsdraf, stinkende gouwe, roberts-
kruid, zevenblad Gazekerl), look-
zonder-look, speenkruid, fluitenkruid,
kunnen worden uitgezaaid. De
meeste bospercelen in Zeeland
liggen erg versnipperd waardoor een
natuurlijke verspreiding van zaden
niet goed mogelijk is.
Het is wel verstandig om de
bosbodem na dunning een jaar rust
te geven. Dit is om te kijken of de
bodem niet meteen wordt over
woekerd met brandnetel of braam.
Aanplant van bomen en struiken als
veldesdoom, Europese vogelkers,
meidoom, Gelderse roos, kamper
foelie e.d. heeft het meeste succes
langs de randen van het bos. Er is
veel licht en ruimte en de bosrand
krijgt al snel een mooie structuur.
Bijkomstig voordeel is dat vogels die
van de vruchten leven, de zaden
door de rest van het bos zullen
verspreiden.
Onderhoud
Verder moet de omvorming van het
bos steeds worden begeleid. Elk jaar
10% van de oppervlakte dunnen is
beter dan eens in de tien jaar een
grote ingreep. Men kan ook het
beste beginnen bij de omvorming van
de bosrand. Het is ook aan te raden
om in het bosje zelf een paar flinke
open plekken te maken. Belangrijk is
ook het vrijhouden van de blijvers,
bomen als eik en es die tot volle
wasdom kunnen komen.
Het resultaat van het dunnen en de
aanleg van takkenrillen is snel te
zien. In de bosrand moet een keer
per twee tot vier jaar worden ge
maaid, om te zorgen dat de rand niet
sterk verruigd of de nieuwe aanplant
overgroeit met braam. Als de
bosrand grenst aan een weiland kan
het vee (schapen, koeien) in de
nazomer de bosrand een tijdje mee
begrazen. Onderhoud van het bos
vraagt wel inzet en betrokkenheid,
maar een gezond bos geeft ook veel
voldoening van de inspanning en
verwondering over wat er allemaal
vanzelf komt en gaat.
Brochure
Momenteel ben ik bezig met het
opstellen van een brochure over
natuurlijk bosbeheer. Het is de
bedoeling dat de brochure wordt
verspreid onder de eigenaren van
deze ha. bossen en dat we ook
helpen deze bossen om te vormen
naar een natuurlijker beheer.
Suggesties of praktische ervaringen
van de lezer zijn erg welkom!
Bronvermelding:
2 en 1 ha.-objecten in Zeeland,
planvorming en ontwikkeling. Anton
van Berchum Districtskantoor. Bos-
en Landschapsbouw Middelburg,
april 1990.
Toelichting en tekeningen van
takkenrillen en stobbenwallen: Frits
Boerwinkel, Landschapsbeheer
Noord-Holland in Haarlem.
door Marianne Lundahl, medewerkster SLZ
Landschapsbeheer Nederland, mei 1998. HsndbOGk Agrarisch hfatliurbehe&r
Telefonisch te bestellen bij Landschapsbeheer Nederland in Utrecht: 030-2340777. Of door fl
75,- (incl. verzendkosten) over te maken op postbankrekening 4252780 of op rekening
69.90.15.642 van de Crediet- en Effectenbank N.V., Utrecht o.v.v. Handboek Agrarisch
Natuurbeheer". Bij een afname van meer dan 10 exemplaren bedraagt de kostprijs fl 60,- per
stuk.
Handboek Agrarisch Natuurbeheer
Het Handboek Agrarisch natuurbe
heer is ontwikkeld door Landschaps
beheer Nederland (de overkoe
pelende stichting voor alle provinciale
stichtingen Landschapsbeheer, zoals
bijvoorbeeld Stichting Landschaps
beheer Zeeland) in samenwerking
met het Centrum voor Landbouw en
Milieu (CLM), De Landbouwvoor
lichting (DLV), de Dienst Landelijk
Gebied (DLG), Land- en Tuinbouw
Organisatie Nederland (LTO-NL) en
de Stichting Behoud Natuur en
Landelijk Gebied (SBNL).
Doel
De bedoeling is dat het handboek
een aanzet geeft tot acties op het
gebied van beheer van natuur door
boeren. Het handboek is losbladig
samengesteld zodat de informatie op
het individuele bedrijf afgestemd kan
worden. De tekst is zo geschreven
dat het zowel bruikbaar is voor de
geïnteresseerde boer als voor
voorlichters, medewerkers agrarisch
natuurbeheer van de provinciale
stichtingen Landschapsbeheer, van
De Landbouwvoorlichting en milieu
coöperaties.
Inhoud
Het handboek bestaat uit tien
hoofdstukken, waarbij de twee
hoofdstukken over het beheer van
landschapsonderdelen en soort-
(groep)en de belangrijkste zijn.
Voorbeelden van landschapsonder
delen zijif: erf en gebouwen,
grasland, bouwland, watergangen,
riet- en moerasland en houtopstan
den. Het beheer van soort(groep)en
is onderverdeeld in vier groepen:
vogels, zoogdieren, overige dieren en
planten.
De pagina's met de informatie over
het beheer van landschapsonderde
len en soort(groep)en zijn als volgt
opgebouwd:
- elk onderdeel of elke soort-
(groep) begint met een korte
karakteristiek;
- beschreven wordt wat boeren
voor welke soortgroep met dat
onderdeel kunnen nastreven;
- er wordt aangegeven welke
algemene soorten kunnen profi
teren van de genoemde
maatregelen;
De boom in 1-1999
-16-
De boom in 1-1999
JL m #Er. -
-17-
