162 kamsalamanders in een poel
De boom in -2000
door Lucien Calle, medewerker SLZ
(overgenomen uit BN/De Stem d.d. 8-8-1999)
Hoeveel salamanders zitten er in mijn poel? Dit is slechts een eenvoudige vraag,
die meestal toch lastig te beantwoorden is.
Natuurlijk wordt er door allerlei organi
saties wel onderzoek verricht naar de
hoeveelheid en de verspreiding van
salamanders.
Diverse vangsttechnieken worden
daarbij gebruikt. Naast het vangen met
schepnetjes worden er speciale amfi-
bieënfuiken ingezet. Soms zitten er na
een vangnacht wel eens een stuk of
zes kamsalamanders in zo'n fuik. Je
kunt dan daaruit concluderen dat het
voor deze soort een goede put is.
Hoeveel salamanders er in totaal in de
poel zitten, daar kun je nog steeds
geen zinnig woord over zeggen. Eigen
lijk bestaan er geen goede methoden
om dit nauwkeurig te kunnen vaststel
len. Je zou als het ware zo'n hele put
voorzichtig moeten leegpompen en
daarbij alle salamanders moeten vang
en, ook diegenen die in de bodemput
wegkruipen.
In de praktijk is zoiets natuurlijk on
denkbaar, al is het alleen maar wegens
de catastrofale klap die je dan aan het
milieu van zo'n poel uitdeelt.
Kans
Toch kregen we laatst eens zo'n
prachtige kans.
Bij Jacques Quaak aan de Oranjedijk
bij IJzendijke lag een grote poel, die
helaas op deze plaats niet meer ge
handhaafd kon worden. Bekend was
wel dat er kamsalamanders in zaten.
Gelukkig bleek Jacques begaan met
het leven in de poel en werd besloten
om een nieuwe poel te graven, dichtbij
de bestaande. Langzaam zou het wa
ter vanuit de oude poel in de nieuwe
worden overgepompt. Afgesproken
werd dat we zouden proberen zoveel
mogelijk beesten uit te poel te vangen
om ze zo over te kunnen zetten.
Als ik 's morgens op het erf kom, is
Jacques, een sympathieke boer, eentje
van het type dat van aanpakken houdt,
al bezig met het pompwerk. Wel zes
amfibieënfuiken worden in het water
geplaatst. Daarnaast wordt met een
schepnet constant in het water gevist.
Met het net worden voornamelijk jonge
salamanders gevangen. Regelmatig
kruipen volwassen salamanders in de
fuiken. Kennelijk zijn ze wat opge
schrikt door het pompen.
De poel blijkt ook vol te zitten met wa
terwantsen, schaatsrijders, platte wa
terwantsen en rugzwemmers, het moe
ten er vele duizenden zijn. We beslui
ten om de beesten niet direct over te
plaatsen, maar enkele dagen te wach
ten, tot het water in de nieuwe put niet
meer zo troebel is.
De verschillende diersoorten worden
daarvoor in verschillende bakken ge
scheiden gehouden. De meeste kam
salamanders gaan met vele tientallen
in een grote waterbak. Het uitsorteren
neemt veel tijd in beslag en met die
waterwantsen moetje oppassen.
Eén zo'n beest beet me behoorlijk pijn
lijk in mijn vingers!
De boom in 1-2000
Tellen
Twee dagen later blijkt het water in de
nieuwe put al niet meer zo troebel te
zijn en besluiten we alle beesten weer
los te laten.
Voordat de salamanders hun vrijheid
tegemoet zwemmen moeten ze eerst
nog even nauwkeurig worden geteld en
hun geslacht genoteerd. Zo gaat het
urenlang: kamsalamander vrouwtje,
kleine watersalamander mannetje....
's Middags komt buurvrouw Janneke
Bos op bezoek. Ze bekijkt gefascineerd
al die friemelende salamanders. Jan
neke blijkt een spontaan mens en ze is
direct bereid het schrijfwerk van me
over te nemen. Dat is wel zo handig en
ook een stuk gezelliger.
Wanneer alle gegevens zijn geregis
treerd, zijn we aangenaam verrast door
het hoge aantal kamsalamanders: wel
162, waaronder 86 volwassenen.
De kleine watersalamander blijkt even
eens talrijk: zeventien volwassenen en
circa vierhonderd jongen.
Daarnaast zijn er via de waterpomp
nog wel enkele duizenden van die
jonge beesten overgebracht. Er zijn
meer verrassingen. Zo blijken er rela
tief veel mannetjes aanwezig te zijn. Bij
de kamsalamanders 41tegen 45
vrouwtjes. Bij de kleine watersalaman
der zelfs elf tegen zes vrouwtjes. Nadat
ook een deel van de waterplanten en
wat bodemprut zijp overgebracht lijkt
dit project geslaagd. Zeker als er en
kele weken later in de nieuwe poel nog
steeds kamsalamanders aangetroffen
worden. Deze hele operatie is een
goed voorbeeld van hoe de landbouw
en de natuurbescherming met elkaar
kunnen samenwerken. Zo zou het ei
genlijk altijd moeten!
Kamsalamander
