5.7. Agrarisch natuurbeheer
De boom in 2-2000
Algemeen
De subsidie ter grootte van 100.000 die SLZ van de provincie Zeeland ontving
voor het verrichten van werkzaamheden in het kader van het agrarisch natuurbe
heer is vanaf 1999 opgenomen in de algemene budgetsubsidie. Dat betekent echter
niet dat de werkzaamheden waarvoor het geld bestemd was niet meer verricht
worden. Het tegendeel is het geval. Dankzij extra financiële middelen die door de
Nationale Postcodeloterij beschikbaar gesteld werden, kon meer aandacht besteed
worden aan het opstellen van bedrijfsnatuurplannen en bedrijfsnatuuradviezen, de
begeleiding van de uitvoering van deze plannen en adviezen en de financiering van
de uitvoeringsmaatregelen.
In 1999 is daarnaast tijd besteed aan diverse projecten, algemene voorlichtingsacti
viteiten rond agrarisch natuurbeheer en aan overleg met andere instanties en
organisaties die betrokken zijn bij agrarisch natuurbeheer.
Bedrijfsnatuurplannen en bedrijfsnatuuradviezen
In een bedrijfsnatuurplan wordt samen met de boer of boerin het totale bedrijf
bekeken op mogelijkheden om de natuurwaarden te vergroten. Dit kan bijvoorbeeld
het opknappen van het erf zijn, de aanplant van bomen en struiken of de aanleg van
een drinkput. Een bedrijf heeft daarnaast vaak mogelijkheden voor aangepast
beheer met financiële vergoedingsmogelijkheden. Randvoorwaarde is wel dat te
nemen maatregelen inpasbaar moeten zijn binnen de bedrijfsvoering. Bij alle werk
zaamheden wordt zoveel mogelijk gestreefd naar zelfwerkzaamheid binnen het
bedrijf, waar een vergoeding voor wordt betaald. Is het voor het bedrijf zelf niet
mogelijk werkzaamheden uit te voeren, dan worden loonbedrijven of vrijwilligers
ingeschakeld. Zelfwerkzaamheid heeft de voorkeur, omdat daarmee het duidelijkst
sprake is van agrarisch natuurbeheer. Bovendien verhoogt het vaak de betrokken
heid van de eigenaren bij de betreffende natuur- en landschapselementen. Het
opstellen van deze uitgebreide plannen blijkt veel tijd te kosten. Per plan zijn on
geveer 5-10 werkdagen nodig. Vaak worden beknoptere adviezen gegeven, bijvoor
beeld voor een deel van het bedrijf (vaak het erf). De tijd die nodig is voor het geven
van dergelijke adviezen blijft redelijk beperkt, maximaal gaat dat om enkele dagen
per advies.
ONTWIKKELINGEN PER REGIO
Zak van Zuid-Beveland
Project 'Introductie agrarisch natuurbeheer in het WCL-gebied'
Dit project werd uitgevoerd door SLZ en De Landbouw Voorlichting (DLV) voor en
i.s.m. de Milieucoöperatie 'De Zak van Zuid-Beveland'. Voor 13 bedrijven is een
bedrijfsnatuurplan opgesteld (10 door DLV, 3 door SLZ). Het betrof voornamelijk
akkerbouwbedrijven (met dijken in eigendom/pacht/beheer) en fruitteeltbedrijven. Bij
de uitvoering van de maatregelen werd ondersteuning verleend door SLZ, ook bij de
gemaakte plannen door DLV.
-28-
Jaarverslag 1999
SLZ en DLV verzorgden in samenwerking met het AOC in Goes voor leden van de
milieucoöperatie en andere belangstellenden een cursus agrarisch natuurbeheer.
De cursus was met name gericht op praktisch natuur- en landschapsbeheer.
Net als vorig jaar is er in samenwerking met DLV, DLG en de milieucoöperatie een
'open dag agrarisch natuurbeheer' georganiseerd: 'Boeren op de grens van land
bouw en natuur'. Op het erf van dhr. Heijboer in 's-Gravenpolder was SLZ ver
tegenwoordigd met een stand en werd medewerking verleend aan verschillende
excursies.
WCL-project "Wegwerken achterstallig onderhoud bloemdijken'.
Het project wordt in hoofdstuk 5.9 beschreven. Vermeldenswaardig is dat bij uitvoe
ring van het project nauw samengewerkt wordt met eerder genoemde milieucoöpe
ratie.
Schouwen-Duiveland
Project Groencertificering
Dit is een project van Stichting In Natura welke wordt uitgevoerd in samenwerking
met het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM), de provinciale Stichtingen Land
schapsbeheer Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland, Paul Terwan en de vier
manifestpartijen voor het Groene Hart (ANWB, Natuurmonumenten, Stichting Natuur
en Milieu en WLTO). Doel van het project is de ontwikkeling van een integraal
landelijk bedrijfscertificaat, gericht op 'groene' prestaties: milieu, natuur, landschap,
recreatie, dierenwelzijn etc. Met het certificaat wordt gemikt op maatschappelijke
tegenprestaties uit de overheidsmarkt (fiscale voordelen, beleidsruimte etc) en uit
de private markt (bijv. recreatie). In tweede instantie kan een meerwaarde gehaald
worden op de (consumenten-)markt voor 'groene' producten. Door middel van
regionale proefprojecten wordt geprobeerd informatie te vergaren over de inhoudelij
ke en 'organisatorische' haalbaarheid van een certificeringssysteem op bedrijfs- en
gebiedsniveau voor de thema's milieu, natuur en landschap en recreatie. Vier leden
van Project Zonnestraal meldden zich aan voor het project. Voor deze vier bedrijven
wordt door SLZ een bedrijfsnatuurplan geschreven (met name om inzicht te krijgen
in het certificeren van natuur en landschap en recreatie). Voor zes andere
Zonnestraal-deelnemers wordt ook een bedrijfsnatuurplan geschreven. Vooruitlo
pend op de afronding van de bedrijfsnatuurplannen zijn al diverse werkzaamheden
uitgevoerd en deels door SLZ gefinancierd. Opstellen en uitvoeren van 4 plannen is
in 1999 opgenomen in project 'natuurplannen en natuuradviezen voor landbouwbe
drijven', de andere volgen in 2000.
Zeeuws-Vlaanderen
Agrarisch West-Zeeuws-Vlaanderen
Met de uitvoering van 9 in de afgelopen jaren opgestelde bedrijfsnatuurplannen is
begonnen. Verschillende eigenaren deden mee aan de projecten 'amfibiebiotopen'
en 'herstel hoogstamboomgaarden'. Uitvoering van 2 plannen is gefinancierd uit het
project 'natuurplannen en natuuradviezen voor landbouwbedrijven'.
LTO Oost-Zeeuws-Vlaanderen
SLZ heeft op drie voorlichtingsavonden informatie gegeven over agrarisch natuurbe
heer. Voor een tweetal bedrijven wordt een bedrijfsnatuurplan opgesteld. Bij 14
bedrijven kon volstaan worden met een advies. Uitvoering van werk kon over het
-29-
