Erfgoed
al goed
5.8. Cultuurhistorische en aardkundige
landschapselementen
5.9. Diverse projecten
De boom in 2-2000
In het landschapsbeleid van de overheid gaan cultuurhistorische waarden een steeds
belangrijker rol spelen. Dit blijkt onder meer uit de voorlopige inhoud van de toekomsti
ge rijksnota Natuur, Bos en Landschap in de 21s,e eeuw, de 5e Nota Ruimtelijke Orde
ning en het project Belvedere (initiatief van de ministeries LNV, OC&W en VROM), dat
een integratie van de cultuurhistorische waarden en de ruimtelijke ordening nastreeft.
In verschillende publicaties heeft Landschapsbeheer Nederland (LN) de afgelopen
jaren gewezen op de noodzaak van aardkundige en cultuurhistorische beheerswerk-
zaamheden. Het beheer van historische landschapselementen is het samenwerkings
verband Landschapsbeheer Nederland op het lijf geschreven. Niet alleen liggen
verreweg de meeste historische objecten in het cultuurlandschap, maar zij zijn over het
algemeen juist ook gebaat bij kleinschalige, op maat gesneden beheersmaatregelen:
precies de kracht van de provinciale Stichtingen Landschapsbeheer.
De Stichting Landschapsbeheer Zeeland is de afgelopen jaren af en toe in aanraking
gekomen met het beheer van specifieke cultuurhistorische en aardkundige land
schapselementen. Dat speelde onder andere bij het snoeien van grenslinden in de Zak
van Zuid-Beveland, het geschikt maken van forten in Zeeuws-Vlaanderen voor amfi
bieën en het inrichten van Walcherse bunkers ten behoeve van vleermuizen. Het was
meestal de natuurwaarde, en niet zo zeer de cultuurhistorische of aardkundige waarde
die daarbij een rol speelde.
Landschapsbeheer Nederland streeft naar een toename van ook op de cultuurhistori
sche en aardkundige waarde gerichte beheerswerkzaamheden aan cultuurhistorische
en aardkundige landschapselementen door de verschillende provinciale stichtingen.
Om dit te realiseren is Landschapsbeheer Nederland een Pilot-project met als werktitel
"Geschiedenis in het landschap' gestart. Het heeft een looptijd van in ieder geval 2
jaar. Binnen dit project is in 1999 een begin gemaakt met de landelijke campagne
"Erfgoed al goed', die in 2000 van start zal gaan. Elke provinciale Stichting Land
schapsbeheer zal door middel van een uitgebreide publiciteitsactie zichzelf profileren
als instantie voor cultuurhistorisch en aardkundig landschapsbeheer.
-32-
Jaarverslag 1999
1Projecten Nationale Postcodeloterij
Al enige jaren stelde de Nationale Postcodeloterij via Landschapsbeheer Nederland
financiële middelen beschikbaar aan de verschillende provinciale stichtingen land
schapsbeheer voor uitvoeringsgerichte projecten. In 1999 werd per provinciale stich
ting 250.000 beschikbaar gesteld. SLZ besteedt het geld in een zestal projecten,
deels af te ronden in 1999, deels doorlopend in 2000. Twee projecten worden ook
deels gefinancierd met WCL-middelen: 'cursus streekeigen erven in Zeeland' en
'herstel bloemdijken'. Deze projecten worden onder het kopje Waardevol Cultuurland
schap besproken (3d en 3h). De andere vier projecten worden hierna kort belicht.
1a. Biotoopverbetering voor uilen en roofvogels
Al meerdere jaren voert SLZ een project uit ten behoeve van uilen en roofvogels.
Overwegend betrof dat het laten maken en plaatsen van nestkasten. Dankzij de
bijdrage van de Nationale Postcodeloterij kan het project in 1999 en 2000 voortgezet
en uitgebreid worden. Concreet wordt het volgende gedaan:
- inventarisatie geschikte steenuilbiotopen Zuid-Beveland.
- Steenuil: plaatsen 25 steenuilkasten; planten 100 knotwilgen en
100 hoogstamfruitbomen op Zuid-Beveland
- Kerkuil: plaatsen 50 kerkuilkasten; aanleg 1 km. kruidenstrook.
- Ransuil en torenvalk: plaatsen 25 torenvalk/ransuilkasten.
In 1999 heeft de inventarisatie plaatsgevonden, zijn de knotwilgen en hoogstamfruitbo
men geplant, is de kruidenstrook aangelegd, zijn 25 kerkuilkasten en 20 steenuilkasten
gemaakt en geplaatst.
De overige kasten worden gemaakt en geplaatst in 2000. De projectkosten beliepen in
1999 38.000. De Postcodeloterij droeg 25.000 bij, de WCL Zak van Zuid-Beveland
12.000 (WCL-project 'kleinschalige maatregelen') en Vogelbescherming Nederland
ƒ750.
1b. Herstel hoogstamboomgaarden Zeeuws-Vlaanderen
Het reeds enkele jaren lopende project, gefinancierd met bijdragen vanuit het Euro
pees 5b-fonds, de provincie Zeeland, de Nationale Postcodeloterij en deelnemende
eigenaren, werd in 1999 afgerond. Ook in dit jaar werden weer diverse hoogstam
boomgaarden hersteld. In totaal zijn er in 28 boomgaarden werkzaamheden uitge
voerd, vaak door de eigenaren in het kader van agrarisch natuurbeheer. Daarbij
werden zo'n 300 hoogstamfruitbomen ingeplant samen met 150 laanbomen en 50
knotwilgen. Ter versterking van de boomgaard als geheel werd extra aandacht be
steed aan de aanplant van heggen en struweel waarbij ongeveer 8.000 stuks bos
plantsoen is ingeplant. Het dit jaar binnen dit project beschikbare budget van in totaal
78.000 is hiermee volledig benut. De bijdrage vanuit 5b bedraagt 23.500, vanuit de
postcodeloterij 34.000. De resterende 20.500 is opgebracht door de eigenaren en
SLZ.
-33-
